CD1
1. Stanley Stamps Gibbon Album
2. Between
3. The Soft Weed Factor
4. Lefty
5. Gesolreut
6. EPV
7. Down the Road
8. Ealing Comedy
9. 37 1/2
10. J.S.M.
11. Riff II
CD2
1. Chloe and the Pirates
2. Hazard Profile
3. Improvisation
4. Gesolreut Jam
Recorded at De Lantaren, Rotterdam, The Netherlands, October 26, 1973
Released: april 28, 2023
Mike Ratledge: electric piano, organ, synthesizer
Karl Jenkins: soprano sax, baritone sax, oboe, electric piano
Roy Babbington: electric 6-string bass
John Marshall: drums
‘The Dutch Lesson’, opgenomen op 26 oktober 1973, moeten we op de tijdlijn plaatsen ongeveer één jaar na ‘Six Album’ (eind ’72) en zo’n drie maanden (juli ’73) nadat ‘Seven’ opgenomen was. Zoals bekend was oud-bassist Hugh Hopper na ‘Six Album’ vertrokken en vervangen door Roy Babbington. Babbington is voor ons voor het eerst te horen op ‘NDR Workshop’ (mei ’73). In Hamburg staat vooral werk van ‘Six Album’ op het programma, dat blijkt bij ‘The Dutch Lesson’ niet veel anders. Alleen ‘Down the Road’ van ‘Seven’ wordt live uitgevoerd. Er is (dan) één nieuw werk te horen: ‘Hazard Profile’. Anno toen zouden we dat pas gaan horen op ‘Bundles’ (maart ’75), maar in een heel andere uitvoering. Waarschijnlijk had men zelf door dat ‘Seven’ niet het sterkste album van Soft Machine was.
In het boekje is te lezen dat we de opname te danken hebben aan Bert Boogaard, eigenaar van een platenzaak. Hij nam, zittend op de eerste rij, het concert op met hulp van een draagbare recorder. Het zal de heren Soft Machine weinig geïnteresseerd hebben vermoedelijk, anders hadden we deze cd nu niet gehad. Opnames van concerten waren aan de orde van de dag, vooral om er bootlegs van te maken en er over de rug van de artiest heen geld aan te verdienen. Sommige artiesten waren nogal fel tegen dit soort praktijken en lieten mensen met een recorder uit de zaal verwijderen. Hier niet en vreemd genoeg zijn we daar nu blij mee.
We kennen alle nummers inmiddels wel. Wat vooral opvalt is de drive waarmee ze uitgevoerd worden. Sneller, puntiger dan we van de albums kennen. En ook tegelijkertijd soms wel heel erg zacht. Dat heeft te maken met het volume dat vooral Marshall voortbracht en dat Boogaard noopte zijn opnameknop anders in te stellen. De zachte, minimal-passages uit het begin van ‘Chloe and the Pirates’ zijn daarom nauwelijks hoorbaar.
Babbington doet Hopper eer aan door veelvuldig het fuzzpedaal in te trappen. Zijn wat lichter klinkende 6-snarig basgitaargeluid heeft dat agressieve randje af ook wel nodig vind ik. Dat hij fenomenaal speelt wordt op deze cd eigenlijk pas goed hoorbaar.
‘Hazard Profile’ begint vandaag nog niet met klokken, maar een zacht, minimal piano-thema. Na een aanstormende drumroffel wordt het voor Soft Machine’s doen heavy thema ingezet. Dat thema wordt gespeeld door Ratledge op een EMS-VCS3 synthesizer. Die staat wel op de foto’s, maar wordt niet in het boekje genoemd. Als je naar de klanken luistert kun je bijna niet anders dan besluiten dat het hier om een synthesizer gaat en niet een vervormde, elektrische piano. Ratledge gebruikte de synthesizer al op ‘Seven’, en is daarmee doorgegaan. Geen reden dus om die live ook niet te gebruiken. Hij had langzamerhand genoeg van dat scheurende Lowrey-orgel. Ik ook eerlijk gezegd. Een andere klankkleur was/is meer dan welkom.
‘Hazard Profile’ is nog niet helemaal uitgerijpt, het ritme gaat stug door, het eind is niet puntig, maar aarzelend, zacht verdwijnend. Met de kennis van nu hoor je waar men naar aan het zoeken was, maar anno toen nog niet gevonden. Wat een verrijking is dan het werk op ‘Bundles’ mét gitaar (Allan Holdsworth). Aymeric Leroy, de schrijver van de tekst, vergelijkt het – geheel terecht - met ‘Song for the Bearded Lady’ van Soft Machine’s huisleverancier Nucleus. Die compositie staat op ‘We’ll Talk About it Later’ (1971) en is van Jenkins. In 1971 spelen zowel Jenkins als Marshall in Nucleus. Ook al is de ontwikkeling van ‘Song for the Bearded Lady’ anders, het thema is identiek. ‘Hazard Profile’ is daarmee een vroege vorm van recycling. Of Ian Carr daar nu heel blij mee was? Heet het nummer daarom misschien “Gevaar profiel”?
Prachtig is de foto van Rotterdam anno 1973. Die auto’s, dat straatbeeld. Pure nostalgie. De voorkant vind ik enigszins mislukt. Als de uitsnede iets anders aangepakt was, iets meer naar rechts, had Roy Babbington er ook bijgestaan. Wel zo sympathiek toch?
Door de snelheid blijf je letterlijk bij ‘The Dutch Lesson’. Het is daarmee een fijne les die makkelijk op te nemen is en dat met vier docenten en één brutale leerling.