Negen cd’s in een oplage van 777 elk in een door Ray Massini handgemaakte en genaaide papieren hoes, bedrukt met soja-inkt, verzegeld met gekleurde was en soms gesigneerd. Dat is Somnia.

Somnia, het label voor de “music for the spaces inbetween”, was tussen 2007 en 2009 een van de labels van Evan Bartholomew, oftewel Evan Marc oftewel Bluetech.

De negen albums op Somnia zijn, ik citeer: “minimalistisch, elektronisch, modern klassiek, elektro-akoestisch, ambient, dub techno, downtempo, intelligent dance music”. Dan weet je uit welke hoek het geluid waait.

Lees het verhaal van de negen albums van Somnia die door de aanpak al stuk voor stuk collectors items zijn en dan hebben we het nog niet gehad over de geweldige muziek op die cd’s.

De sleutel tot het eigenzinnige label Somnia was Steve Hillage. De voormalig gitarist van Gong en zijn eigen dansbare space-muziek was samen met partner Miquette Giraudy overgestapt naar de wereld van techno en ambient met hun nieuwe ‘groep’ System 7 en later subgroep Mirror System. Interessante muziek, spannend, nieuw. Ik had ergens gelezen dat Hillage samen met ene Evan Marc een cd gemaakt had: ‘Dreamtime Submersible’. Die moest natuurlijk ook onderzocht, lees aangeschaft. De cd bleek in een papieren hoes te zitten, aan beide zijden dichtgenaaid met blauw garen, verzegeld met blauwe was, genummerd en gesigneerd door Marc. Prachtig allemaal. De muziek, later daarover meer, was nogal ‘verslavend’, in de zin van ‘moeilijk los te laten’. Het zijn zeven tracks tot één lang geheel gemixt, muziek waar je helemaal in wordt meegezogen en je je moeilijk weer van kan losscheuren. Zegt al genoeg. ‘Dreamtime Submersible’ bleek Somnia 004 te zijn. Door de verpletterende eerste indruk werd ik nieuwsgierig naar de andere Somnia’s en die stelden mij niet teleur.

Evan Marc Bartholomew’s (1977- /piano, elektronica, producer), opgeleid als klassiek pianist, zocht steeds vaker andere wegen in muziek. Hij vond klassiek te beperkt, het stramien te strak. Dat leidde tot experimenteren met muziek, klanken. Langzamerhand schoof hij op richting de elektronische muziek. Muziek die hem meer ruimte en mogelijkheden bood. Hij maakte eigen albums en begon in 2007 met Somnia. Daarbij had hij een bepaald doel voor ogen: “music for the spaces inbetween”. Dat moe je enerzijds zien als een mix van akoestisch materiaal, geluid en muziek en dat alles vervolgens digitaal gemanipuleerd, of anderzijds als een andere instrumentatie. Bartholomew: “In general the releases tend towards the more relaxed and intellectual side of the musical spectrum.” (citaat interview headphonecummute). Vanaf het begin was duidelijk dat de muziek op Somnia niet alleen bijzonder moest zijn, maar ook bijzonder verpakt, Mensen waren toen al veel bezig met downloaden, het kon ook anders. Door een mooie verpakking te maken werden de liefhebbers verleid een fraai product te kopen. Voor dat fraaie product ging Bartholomew een samenwerking aan met vriend Ray Massini (?/kunstschilder). De twee limiteerde elke release tot 777. De limiet is duidelijk, daarmee heb je niet alleen iets speciaals, maar kun je ook makkelijk iets proberen zonder meteen failliet te gaan, bovendien kun je mensen makkelijker uitnodigen iets voor je label te doen. Die 777 heeft iets spiritueels, immers 7 is het geluksgetal, net als 3. Drie keer de 7 is het toppunt van geluk dan. Maar er zijn ook, 7 weekdagen, 7 oceanen, 7 noten in een toonladder, 7 chakra’s, 7 sacramenten, 7 kleuren in een regenboog, 7 levensfases, 7 aura’s en 7 hoofdzonden. Kortom, die 7 heeft wel wat.
Bartholomew was voor de Muziek. Massini voor de vormgeving. Massini: "Sometimes art needs to exist for a short period of time, and fade away in order to have meaning. in an age of mass proliferation of data, where any bit of information is accessible from anywhere at any point in time, we are interested in providing a forum for something 'handmade', that can’t be duplicated en masse." (citaat voormalig Somnia website).
Massini ontwierp de hoezen en maakte ze allemaal zelf, met de hand! Hij koos voor handgeschept papier dat hij vormde in een envelop. De zijkanten naaide hij dicht met hulp van garen en een naaimachine. Voor de bedrukking koos hij plantaardige soja-inkt.  Die inkt heeft als basis sojabonen en niet de meestal gebruikte petroleum. Daarmee creëerde Massini een milieuvriendelijke verpakking met een heel eigen uitstraling. Het enige dat Bartholomew deed was soms signeren en de was erop drukken: “I do end up doing the wax sealing, mostly cause I like it.  I feel like an alchemist sealing secret treatises or something.” (citaat interview headphonecummute).
Dan heb je wel wat bijzonders in handen en uiteindelijk spaar je ze allemaal. Dat is immers de kreet waarmee je als kind bent opgevoed. Kaartjes, plaatjes, wat dan ook “spaar ze allemaal!” Maar na negen cd’s was het voorbij met Somnia en stortte Bartholomew, inmiddels ook Bluetech, zich op een nieuw label en uitdaging, Native State Records, en zijn eigen carrière. Er was dus een nieuwe limiet aan de “limited releases”. Indertijd was er mondjesmaat waardering, nu ligt dat anders, is er meer waardering en zijn een aantal releases gezochte collectors items waar flink voor betaald wordt. Omdat de Somnia’s 9 zo in alle opzichten speciaal zijn hieronder een kort stuk over elke uitgave.

Somnia 001 is van Evan Bartholomew zelf: ‘Caverns of Time’ (2007). In de “grotten van de tijd” wordt tijd een onbelangrijke factor. Bartholomew doet er alles aan om het gegeven tijd te verdringen naar de achtergrond met het idee dat zijn muziek is en tijd niet. Tijd in onze maatschappij is altijd lineair en beweegt. Door muziek bijna stil te zetten doe je in ieder geval en poging de tijd te vergeten. Als je intens luistert naar de openingstrack, ‘We Set Out into the Caverns of Time’ ‘vergeet’ je de tijd. De muziek is, hangt om je heen en lijkt zich nauwelijks voort te bewegen. Het is het fenomeen van de zogenaamde ambient muziek, muziek die er altijd lijkt te zijn, maar tegelijkertijd ook weer niet. Meditatief, verstillend, tijdloos. Volgens mijn computer duurt het nummer 17:42 minuut. Maar al luisterend ‘vergeet’ je die grens en weet je eigenlijk niet hoe lang je nu aan het luisteren bent, kort, lang? De muziek is er ‘gewoon’ en lijkt er altijd te zijn, pas als de cd stopt wordt de stilte hoorbaar en wordt je bijna wakker geschud door de geluiden om je heen. Waar je de afgelopen zeventig minuten was is dan niet meer heel duidelijk. Waarschijnlijk in de tijdruimte ertussenin, zoals Bartholomew het mooi omschrijft. ‘Caverns of Time’ is dus een album met haal trage muziek, ambient. De zeven ‘nummers’ lopen in elkaar over waardoor het één lang werk lijkt.
In het slotwerk, ‘Reborn, We Fluctuate and Fade’ wordt gezongen door Sasha Rose. Die zang moet je meer zien als lang, aanhoudende klanken dan als een song met woorden. Dat zou in de sfeer en setting niet passen. Het geeft het slot iets ‘verhevens’ alsof je al bijna zweeft. En dat in een grot.

Somnia 002 is ook van Bartholomew: ‘Secret Entries into Darkness’ (2008). Blijkbaar heeft Bartholomew iets met donker, duisternis, eerst de grot en nu dit. ‘Secret Entries into Darkness’ gaat door op de weg ingeslagen met ‘Caverns of Time’, maar begint zelfs nog een stuk trager. Met ‘Cracks in the Fabric of Known’ treedt er een verandering op en klinkt wat je zou kunnen omschrijven als “micro ritmiek”, langzame, gestage klanken die zich herhalen en daarmee een ritme bepalen. Bij ‘Soft Spots in the Tyranny of Matter’ (prachtige titels allebei) komt die klankherhaling meer op de voorgrond en wordt bepalender. Je zou  zelfs kunnen denken aan een vroege Tangerine Dream, maar dan in slow motion. Met ‘And Ancient Hurts Dwell’ wordt het repetitief thema iets dwingender, sneller ook en horen we een melodie die afkomstig lijkt van een elektrische piano. Breekbaar, mooi. En opnieuw moet ik denken aan de goeie oude Tangerine Dream. Bartholomew maakt op dit album inderdaad een zoektocht, een zoektocht naar verborgen klanken. Die duisternis is dan een hulpmiddel om de klanken beter te kunnen horen, je wordt dan immers niet afgeleid door allerlei aardse beslommeringen. Koptelefoon op lichten uit, een van de meest intense manieren om muziek tot je te nemen. De tocht eindigt met ‘Freedom Found in Surrender’, een suggestieve titel. Vind je je vrijheid als je je overgeeft aan geluid? Het korte nummer brengt elektrische- en akoestische piano samen. Toch weer terug naar de piano, maar dan anders. Misschien werkte het voor Bartholomew bevrijdend?

Somnia 003 brengt de eerste cd van een ander: Emanuele Errante. Errante (?/keyboards, electronics) is een Italiaanse componist. Net als Bartholomew klassiek opgeleid, maar zoekend naar andere wegen. Begonnen in een elektrische folkrockband begon hij meer een meer klassieke invloeden met elektronische landschappen te combineren. Daarnaast combineert hij graag twee andere elementen: Ego en Natuur. Zo wil hij graag de innerlijke staat, het ik, bevrijden van opgelegd, geconditioneerd gedrag met daarbij aandacht voor de natuur om je heen. Zijn vraag: “Met welke muziek, of elektronische (al)chemie kan het ik meest van natuur genieten?” Het resultaat van die vraagstelling krijgen we te horen op ‘Humus’ (2008). Massini’s hoezenaanpak past perfect bij Errante filosofie. De meeste mensen kwamen bij Somnia terecht daar ernaar te vragen. Bartholomew hoefde in die zin niemand te benaderen.
Errante laat op ‘Humus’ een rijke voedingsbodem aan organische klanken horen. De elf tracks zijn traag, introspectief, alsof hij het onzichtbaar veranderen van de natuur dat elk seizoen plaatsvindt wil vastleggen. Het zijn melodieuze stukken overgoten en behandeld met elektronica. Qua klank komt hij dichtbij de ambient-muziek van Roger Eno, Brian’s broer. Aquarellen van klangfarben om heerlijk bij weg te dromen, of beter nog een (bos-)wandeling te maken.

Somnia 004 is het album hierboven omschreven, het album met Steve Hillage: ‘Dreamtime Submersive’ (2008). Dacht je na bovenstaande drie Sonia’s opnieuw in een meditatieve, ambient-achtige setting te komen, dan heb je het meer dan mis. Met ‘Dreamtime Submersive’ gaan we de diepte in, worden we letterlijk ondergedompeld met diepe bassen en een aanhoudende puls. Dat houdt het hele album aan, soms zijn er wat rustigere passages, soms horen we zelfs even Hillage’s glissando (lang, zweverig aangehouden klank) gitaar. Dit album bestaat overwegend uit allerlei elektronica, synthesizers met afgeleide dub sounds. Dub, dan hebben we het over reggae en de bewerking daar van bestaande nummers, zang verwijderd, uitgetrokken, gemangeld, maar vooral met diepe, heel diepe basgeluiden. Zo ook hier. Meteen al met ‘Intention Craft’ gaat de vierkwartsmaat aan en zetten de diepe bassen in alsof we onderwater gaan. Daaroverheen hoor je zwevende, spacey geluiden. Later volgen korte, melodische intermezzi. Je kan niet anders dan meegaan met de muziek, de diepte in. Opmerkelijk is dat deze muziek, vergeleken met ‘Caverns of Time’ heel anders, maar net zo goed tijdloos is. Je gaat erin op en vergeet alles om je heen. “More music for the thinker than the dancer” zegt de pagina op Bandcamp erbij. Dat klopt, want die vierkwartsmaat wordt regelmatig verstoord, onderbroken of op een zijspoor gezet. Je kunt niet met je voet meetikken, want dan raak je van slag. Ook dat zijn de sounds tussen de regels in. Onnavolgbaar prachtig.

Somnia 005 is van Juxta Phona & Offthesky: ‘!Escape Kit!’ (2008). Je denkt met twee mensen te maken te hebben, maar het is er maar een: Jason Corder (?/vibrafoon, gitaar) uit Colorado. Als Juxta Phona speelt hij vibrafoon en gitaar in een trio met jazz-achtige muziek. In Offthesky laat hij meer zijn elektronische kant, voorzien van elektronische ritmiek horen. Als je dat ‘dualisme samenvoegt krijg je ‘!Escape Kit!’. Corder wordt bijgestaan door Colin Campbell en Jordan Munson, allebei op drums, vibrafoon en “misc textures”. ‘Deze ontsnappingsset bevat inderdaad de mix van beiden muziekwerelden. Melodische vibrafoonstukken met daaronder elektronische- en akoestische drums in een bepaalde beat, maar daaroverheen een scala aan geluidsexperimenten, de “misc textures” dus. Massini heeft in dit kader een prachtige voorkant gemaakt die weerspiegelt wat we te horen krijgen. Corder laat ons zijn fantasiewereld horen en dat verveelt geen seconde. Je moet er echter wel je best voor doen. Waar ‘Dreamtime Submersive’ je meesleurt wordt hier meer van je gevraagd, maar daarmee kom je terecht in een fantasievolle ontdekkingsreis. Bijzonder is dat het donker ook hier weer opduikt. De laatste track heet ‘Dark Matters’. Met ruim een half uur lengte het hoogtepunt van ‘!Escape Kit!’.

Somnia 006: Motionfield’s  ‘Optical Flow’ (2008). Somnia’s eerste album met een extra lange uitklapflap. Motionfield is de Zweed Petter Friberg (?electronics), soms ook opererend onder de naam met knipoog: Petter Fripp (dank Robert). Friberg maakte een flinke rij albums, het album voor Somnia is zijn vierde en is opgedragen aan zijn beide dochters Clara en Ellen en zijn fantastische vrouw. Een echte familieman dus. Volgens Motionfield’s Bandcamp-pagina maakt hij “ambient music for daydreamers and night thinkers…” Motionfield maakt dan ook dromerige, licht psychedelische en melodieuze muziek op een langzame puls. Niet bepaald ambient, maar eerder wat men noemt “downtempo” en zelfs richting “triphop”. Het is vooral muziek die je als een warme deken om je heen wil voelen. Relaxt, comfortabel, aangenaam. Je kunt erbij dromen en denken. Heel anders weer dan ‘!Escape Kit!’ waar je je aandacht bij nodig had, hier wordt je aandacht weggeleid naar… (vul maar in). ‘Optical Flow’ is nooit opdringerig. Je hoort veel elektrische piano en langzame basgeluiden. Die laatste van een synthesizer. Bij dit album moet ik denken aan ‘Apollo’ van Brian Eno. Net zo sereen en zweverig. Een flow, niet alleen optisch, vooral auditief.

Somnia 007. We zijn weer terug bij de bron. Evan Bartholomew maakt hier onder zijn alter ego Bluetech: ‘Phoenix Rising’ (2008). Massini trekt de verlengde hoesflap door en zou dat ook doen bij de nog twee volgende albums. Is deze Bluetech nu heel anders dan Bartholomew? Eigenlijk niet echt. Als je nog eens terugkijkt/luistert naar de eerste twee Somnia’s en dan deze luistert merk je meteen dat dit het werk is van één en dezelfde persoon. Waar hij om ‘Caverns of Time’ nog begint zonder ritmiek of puls sluipt die er langzamerhand tot het heel duidelijke wordt en bijna de boventoon voert op zijn album met Steve Hillage. ‘Phoenix Rising’ sluit daar en op ‘Secret Entries into Darkness’ het meest aan. ‘Phoenix Rising’ opent met ‘My Dear Friend Kronos’, een rustig ritme wordt neergezet met daaroverheen elektrische piano en synthesizers. De derde compositie op deze cd, ‘Kingdom of the Blind (Third I Mix)’ bevat zang van Alyssa Palmer. De ritmiek is hier een stuk strakker en sterker, net als de melodielijn. Toch blijft het een “downtempo” werk. Palmer zingt woordloos, alleen met klanken en geluiden. Haar stem met deze muziek erbij doet mij heel sterk denken aan het Noorse duo Bel Canto en vooral Anneli Drecker’s stem. Ook in het laatste nummer ‘Invocation (The Fire Within)’ is Palmer te horen. Het werk opent met iets dat klinkt als een akoestische gitaar en dito piano, maar dan horen we synthesizers en syndrums. Palmer’s bijdrage wordt hier naar de achtergrond gemixt en daarmee deel van het geheel. Al met al een prettig, aangenaam album, maar niet Bartholomew’s meest spraakmakende op zijn eigen label.

Somnia 008 is gemaakt door P. Laoss*: ‘Landscapes & Machines’ (2009). P. Laoss* (met sterretje) is de artiestennaam van de Duitse muzikant André Müller (?/keyboards, electronics). Müller werkte in de Zwitserse fusionband Überfall, maar ook als Vakuum Sounds en onder eigen naam. Als P. (Phillip) Laoss* maakte hij slechts dit album en een handvol singles. Het album is opgedragen aan “my lovely girlfriend Peggy and all my friends who support my music!” De hoes verklaart veel. Het landschap wordt doorsneden door een trekker die voren ploegt op een akker. Aan de binnenzijde een gas/waterbol op een constructie van palen en draden voor een heuvellandschap met dennen. Natuur versies machines, organisch versus machinaal en analoog versus digitaal. Laoss* werkte het voor dit album perfect uit met gelaagde thematiek, elektronische klanken en diepe dub-bassen. Net als in de natuur ontvouwt Laoss*‘s muziek zich langzaam. Bij de vierde track, ‘Metabolism’ haken we aardig aan bij  ‘Dreamtime Submersive’, Somnia 004. De combinatie techno, dub en ambient maakt deze muziek boeiend, afwisselend. De langste track ‘D.I.V.E.’ vat ‘Landscapes & Machines’ het best samen. Je hoort de machines in vierkwartsmaat, tegelijkertijd groeit het elektronische landschap. Mooi album in deze serie.

Somnia 009 is de afsluiter: ‘Undercurrent’ (2009) van KiloWatts. Deze ‘onderstroom’ werd gemaakt door James Watts (?/keyboards, electronics) oftewel KiloWatts. Watts’ visie: “Whether expressing the warmth of the heart through lush chords and melodies, or engaging extra-terrestrial aliens through twisted granular tractor-beams, James Watts is committed to sharing music with the world, and beyond.” ‘Undercurrent’ is zijn achtste album en er zouden er nog veel volgen, tot op de dag van vandaag. Massini maakte voor het negende album voor Somnia de mooiste hoes. De binnenzijde is gesierd met een landschap met waterval. Daarin is ook een tekstje te lezen: “Within every wave, inside Each shell, love’s light is Reverberating” (Inner Light). Dat liefdeslicht heeft KiloWatts wellicht geprobeerd te vangen in de muzikale trillingen op zijn album. Helemaal in stijl met zijn voorgangers is dat een downtempo, ambient album met dub-invloeden. Soms experimenteler, soms melodieuzer. KiloWatts: “With this album, I wanted to focus on the essence of melody and expose it in a raw form through the electronic medium. The source of the main melodies came from repetitive hooks I found myself sporadically singing or humming during day to day business. Think of the joyful tunes whistled during a walk. These melodic mantras seem to pop up out of nowhere and go on repeating forever… From a larger perspective, I felt that the search for these melodies was similar to unearthing subconscious archetypes that drive reality. the process was like discovering an ever-flowing undercurrent of reality that can be translated directly into melody.” (citaat KiloWatts Bandcamp) Zo kent ‘Rode Falls’ een klein, terugkerend melodietje dat je blijft achtervolgen. KiloWatts gebruikt synthesizers, elektrische piano en ‘soundscapes’. Het laatste werk, ‘The Moment Just Before Dawn’ is het langst, ruim twaalf minuten. Nog zonder één klank gehoord te hebben vul je met de gegeven titel je klangfarben al in. Inderdaad, stil, traag, maar langzaam gloort er licht en ontwaakt de natuur. Het thema wordt continue herhaald waardoor steeds meer tot leven lijkt te komen. Een mooi eind van het album, maar tegelijkertijd ook van de negen Somnia-albums.

Dat dit het eind was, was niet voorzien. Bartholomew en Massini hadden nog meer plannen voor Somnia, maar in 2009 was het voorbij. De financiële situatie was dramatisch en het was onverantwoord om zo verder te gaan. De wegen van de heren scheidden hier. Bartholomew ging verder onder de naam Bluetech, Massini ontwikkelde zijn kunsten verder. Indertijd was slechts een handvol mensen geïnteresseerd in Somnia. Achteraf kreeg hun gedurfde aanpak en visie veel meer aandacht en lof. Anno nu worden bedragen tot boven de honderd euro gevraagd voor sommige albums uit deze serie, zoals die van P. Laoss* en die van Marc & Hillage. Als je de serie hebt gespaard heb je een klein pakketje met een uniek geluidsdocument in de kast staan; een bijzondere serie die inderdaad de muziek tussen de ruimtes in hoorbaar maakte. Wat een ontdekking!