Example
Slowdive
Betoverende, sensuele muziek

   

Slowdive maakte drie, prachtige albums, maar hun Dreampop/Shoegaze-muziek werd door – vooral – de Engelse muziekpers met azijn overgoten. Onbegrepen en ongeïnteresseerd.

Nu horen dezelfde drie albums tot de belangrijkste, beste albums binnen dat genre…

Vanaf 2014 begint Slowdive aan een nieuw leven, een nieuwe versie van zichzelf. Het gevolg: veel succes en  albums in de Top10.

Lees het verhaal van Slowdive, de band die haar naam meer dan waar maakt.

Neil Halstead (1970- /gitaar, zang) wordt tegenwoordig gezien als een van de meest gerespecteerde, Engelse songwriters. Dat was vroeger wel eens anders. Halstead is geboren en getogen in Reading. Hij houdt van gitaarspelen en richt een band op: The Pumpkin Fairies. Prachtige naam. Die naam geeft dan misschien al richting aan de muziek die hij later zal maken. In de pompoenfeeën speelt naast Adrian Sell (?/drums), Nick Chaplin (?/basgitaar) ook Rachel Goswell (1971- /zang, gitaar, bas, drums, keyboards). Goswell woont vanaf haar zevende in Reading. Vanaf het moment dat ze naar school gaat, gaat ze om met Halstead. Samen met hem volgt ze gitaarles en niet verwonderlijk krijgen ze een relatie. Als The Pumpkin Fairies uiteen valt richten Halstead en Goswell in oktober 1989 een nieuwe band op: Slowdive. De naam is ontleend aan de gelijknamige song van Siouxie Sioux van de band The Banshees. Siouxie was Goswell’s grote voorbeeld. Maar het kan ook zijn naar een droom die Chaplin had waarin hij Slowburn veranderde in Slowdive...
In eerste instantie doet ex- Pumpkin Fairies drummer Adrian Sell ook mee, maar die vond dat het allemaal te snel ging met de groep. Hij werd vervangen door Simon Scott. Simon Scott (1971- /drums, percussie, gitaar, zang, synthesizers, laptop) komt uit Cambridge. Als hij 16 is speelt hij drums in The Charlottes, maar neemt ook werk op met de band Honey Chainsaw. In 1990 wordt hij de drummer van Slowdive.
Christian Savill (1970- /gitaar, zang) begint met gitaar spelen rond zijn veertiende. Grappig is dat door het gitaarspelen zijn ouders ontdekken dat zijn linkerhand dominant is. Blijkbaar had hij dat op de basisschool goed gecamoufleerd. Savill speelt met een goede vriend in de band The Geeks. Met nieuwe mensen in de groep wordt de naam Eternal. Eternal was goed genoeg voor een single: ‘Breathe’ (1980). Gek genoeg is dat de titel van een song op de B-kant. Op de A-kant staat ‘Sleep’. Als je die single hoort snap je meteen waarom Savill in Slowdive wilde spelen. Hij reageerde namelijk op een advertentie van Slowdive ondanks het feit dat er een vrouw/gitariste gevraagd werd. Hij was uiteindelijk de enige die reageerde, maar blijkbaar was zijn manzijn geen probleem.

De muziek van Slowdive valt in de hokken ‘Shoegaze’ en ‘Dreampop’. Bij ‘droompop’ kun je je wel wat voorstellen denk ik. In ieder geval valt daaronder wat zweverige, fluisterende zang en een sterk gebruik van klankkleuren. ‘Shoegaze’ is een vooral Britse aangelegenheid en heeft wat bijzondere karaktertrekken. Zo is de muziek snoeihard, worden zowel de zang- als de gitaarpartijen vervormd en is er flinke feedback (rondgaan van geluid) waardoor tonen lang aangehouden kunnen worden. De diverse geluiden worden vervormd met effectpedalen die – meestal – op de grond staan. Om het goede pedaal te kiezen moet er veel naar de grond gekeken worden. Een betere naam zou dus zijn ‘pedalgaze’, maar het staren naar je schoenen heeft ook wel dat iets afwezige, dromerige dat deze muziekstijl kenmerkt. Dreampop en Shoegaze overlappen elkaar vaak en worden inmiddels door elkaar heen gebruikt. Tot zover deze muziekles.

Slowdive neemt enkele demo’s (proefopnamen) op en stuurt die rond zonder succes. Tijdens een concert is Steve Walters in het publiek. Walters werkt voor EMI. Het bevalt hem wel wat hij hoort en hij vraagt de band of ze al een demo hebben. Door zijn interesse krijgt Slowdive uiteindelijk een platencontract bij het onafhankelijke Creation Records. Dat is het moment dat de twijfel bij Sell toeslaat en hij een andere keus maakt.

De groep gaat de studio in om een single te maken. Ze zijn echter niet tevreden met wat ze daar doen en besluiten de oude demo-opnames te gebruiken voor de single. In 1990 verschijnt die single als EP (extended play). Op kant A staat twee nummers: ‘Slowdive’ en ‘Avalyn I’. Op kant B staat ‘Avalyn II’. Twee van de drie composities zijn van Halstead. Je krijgt precies wat je verwacht: flink vervormde gitaren en vocalen, een rustig tempo. Beide ‘Avalyns’ samen duren iets meer dan dertien minuten. Nog iets rustiger en nog iets meer vervormde gitaren. Er wordt ook ergens in de diepte gezonden, maar dat is nauwelijks te horen. De single werd goed ontvangen. In het Engelse muziekmagazine NME schreef recensent Simon Williams: "Slowdive have banished the barrier restricting creativity... When they really relax, Slowdive can make Cocteau Twins sound like Mudhoney". Hij bedoelt waarschijnlijk dat hij vindt dat Slowdive best heftige droompop maakt. Ik zie het meer als een kruising tussen de muziek van Sonic Youth en Brian Eno. De single wordt later – net als meerdere singles uit deze periode – als bonus toegevoegd op een tweede cd (2005) bij het eerste album.

In 1991 verschijnt een tweede EP: ‘Morningrise’/’She Calls’ en ‘Losing Today’. Samen goed voor een kwartier Slowdive. Op deze single speelt Neil Carter drums, maar hij was al snel weer weg om vervangen te worden door de al genoemde Simon Scott.
De derde single (1991) is opnieuw een EP, genaamd ‘Holding Our Breath’. Daarop vier tracks: ‘Catch The Breeze’/’Golden Hair’ en ‘Shine’/’Albatross’. Mensen die thuis zijn in de oude muziekwereld herkennen meteen ‘Golden Hair’ als een compositie van dan ex-Pink Floyd zanger/gitarist Syd Barrett op een tekst van schrijver James Joyce. In Barretts uitvoering een prachtig, breekbaar nummer. Die van Slowdive lijkt uit de verte uit een dichte mist op te duiken, maar slaat dan beklemmend toe. ‘Albatross’ is niet de zwevende compositie van Fleetwood Mac, maar een veel heftigere van Halstead. Slowdive wint aan populariteit, de single komt kort terecht in de UK Indie Chart. Indie staat voor ‘independent’, een plek voor onafhankelijke platenlabels met een voorkeur voor experimentele muziek. De single komt ook terecht in de UK Album Chart en wel op 52.

Het publiek dacht duidelijk anders over Slowdive dan de muziekpers die wat laatdunkend deed over ‘Shoegaze’. De pers was klaar met het schoenengestaar en stond klaar om de dan oprukkende ‘Grunge’ (vooral Amerikaanse gitaarrock met vervormde gitaarklanken) te omarmen. Maar op de loer lag ook muziek die al snel ‘Britpop’ genoemd werd, muziek van bijvoorbeeld Oasis. In deze ‘setting’ verschijnt Slowdive’s eerste album: ‘Just For A Day’ (September 1991).

Dat dat album er kwam was al bijzonder. Halstead vond dat de groep er aan toe was en overtuigde Creation Records daarvan. Hij had echter verzwegen dat men onvoldoende materiaal had om een album te vullen. Na zes weken in de studio had Slowdive dat goed gemaakt.
Op ‘Just For A Day’ staan negen nummers, allemaal rond de vijf minuten en allemaal geschreven door Halstead. Op ‘Cella’s Dream’ speelt Andrea Williams cello. Die track begint een beetje als de oude Cure, maar dan zweven we al de dromerige, gitaardominante muziek binnen. 'De eerste track, Spanish Air' klinkt als een moderne versie van King Crimson. Dat heeft wel wat. Het album heeft ondanks het Shoegaze-kader genoeg variatie om boeiend te zijn en te blijven. “Betoverend en sensueel”,  schreef het New Yorkse muziekblad Trouser Press. Ondanks dat liepen de Amerikanen er niet warm voor. In Engeland deed het album het ondanks de negatieve pers niet slecht en werd 32e in de UK Album Chart en maar liefst 1e in de UK Independent Album Chart.
Op de 2005-bonus-cd staat naast de hierboven genoemde singles een optreden voor de zogenaamde (John) Peel Session op 21 april 1991. Slowdive speelt ‘Catch The Breeze’, ‘Shine’ en ‘Golden Hair’.
Met vooruitschrijdend inzicht wordt ‘Just For A Day’ nu gezien als een van de beste Shoegaze albums en zelfs een van de beste albums van de jaren ’90.

Na het album ging Slowdive op tournee door Engeland en Amerika. In Amerika stond de groep in het voorprogramma van Britpopband Blur.

Dan wordt het langzaam tijd voor album nummer twee. Alleen ging dat niet heel makkelijk. De vier mensen van Slowdive hadden echt last van de negatieve benadering van de Engelse pers. Scott: "It did affect us as we were all teenagers at the time. We couldn't understand why people were so outraged by our sound that they had to tell the NME or whoever that they wanted us dead!" (citaat Drowned in Sound, 2009). Een ander element dat het moeilijk maakte was het eind van de relatie van Goswell en Halstead. Halstead ging nog meer schrijven en zorgde voor het meeste materiaal. Onder dubbele druk schreef hij tientallen songs, genoeg voor een nieuw album. Helaas vond Alan McGhee, de platenbaas van Creation Records, het nieuw werk helemaal niks. Verbeten om iets goeds te produceren ging Slowdive opnieuw aan het componeren en opnemen. Om hun te helpen vroegen ze Brian Eno (bekend van zijn Ambientmuziek) hun te helpen en hun nieuwe album te produceren. Eno kwam, zag en koos op geheel eigen wijze voor een heel andere aanpak. Het eerste dat hij deed was alle klokken weghalen. Vervolgens vroeg hij de band te gaan spelen, wat maakte niet uit. Terugkijkend op Eno’s aanpak vond Halstead het een surreële ervaring. Ondanks dat leverde het twee nieuwe songs op: ‘Sing’ en ‘Here She Comes’. Die laatste heeft niet direct iets te maken met Eno’s song ’Here He Comes’ van zijn album ‘Before And After Science’ (1977). Het is wel een net zo rustig werk waarop het pure, niet bewerkte, gitaargeluid opvalt. Eno verzorgt de keyboards in dit nummer.  
Halstead wordt het allemaal teveel. Halverwege de opnames vertrekt hij naar Wales om daar rust te vinden en even af te zijn van druk en stress. Ondertussen ging de rest van Slowdive door, maar niet op een heel serieuze manier, men was in afwachting immers van de belangrijkste componist van de band. Na het horen van die weinig serieuze songs zag McGhee het helemaal niet meer zitten, maar gelukkig keerde Halstead terug met nieuw, fris werk en konden de serieuze opnames hervat worden. De frisse aanpak stond voor een meer Ambient-benadering, rust en ruimte. Dat had hij waarschijnlijk op het platteland van Wales opgedaan, maar misschien ook wel onder invloed van Eno. De nieuwe songs als ‘Dagger’ en ’40 Days’ hadden een sterk persoonlijk karakter. Niet vreemd als je net een scheiding achter de rug hebt tenslotte.

Op 1 juni 1993 werd Slowdives tweede album ‘Souvlaki’ uitgebracht. Op het album staan tien songs, sterk variërend in lengte, maar onmiskenbaar Slowdive. ‘Souvlaki’ deed het minder goed dan het eerste: UK Albums (51e) en UK Independent Albums (3e). Nieuw was een verrassende notering in onze Album Top 100 (79e).
In 2005 werd ‘Souvlaki’ verrijkt met een tweede cd vol bonusmateriaal zoals de tracks van de diverse singles die rondom dit album uitgebracht werden en enkele andere mixen.
De naam van het album is ontleend aan een scene uit een grap/komedie door The Jerky Boys waarin een van de twee boy een hoteleigenaar belt om seks te hebben met de vrouw van de boy. De Griekse hoteleigenaar heeft daar we zin in, waarop de boy zegt: "My wife loves that Greek shit... She'll suck your cock like souvlaki." Gelukkig brengt de muziek je snel op andere beelden dan deze.
Net als eerder was de Engelse muziekpers weinig objectief en vooral onnodig venijnig. Muziekblad Melodie Maker schreef zelfs: "'Sing' aside, I would rather drown choking in a bath full of porridge than ever listen to it again." Nou, bedankt MM, maar dan had Schrijver Dave Simpson zijn oren al dichtzitten met die pap. Tsja, Shoegaze was op dat moment niet populair meer, maar om je oren nu dicht te stoppen.
Hoe anders kan de geschiedenis lopen. Met de wijsheid van de vooruitgang wordt ‘Souvlaki’ inmiddels gezien als een van de beste, zo niet het best album ooit, in de wereld van Shoegaze.
Slowdive zou op tournee gaan in Amerika, maar de Amerikaanse platenmaatschappij had ‘Souvlaki’ nog niet uitgebracht. Er volgde een kleine tournee door Europa, maar daar bleef het bij. De geringe vooruitgang en alle kritiek was teveel voor Scott, hij verliet de groep en werd opgevolgd door Ian McCutcheon (?/drums).
Eenmaal het album uit in Amerika ging Slowdive alsnog op tournee, om halverwege geconfronteerd te worden met het feit dat de platenmaatschappij zich terugtrok en de groep in de financiële kou liet staan. Met het verkopen van live-tapes en tourprogramma’s kon men de tournee afmaken en terugkeren naar huis.

Ondanks alle tegenwerking ging Slowdive door met het maken van muziek. Die muziek ging echter meer en meer het pad op van dromerige, ambientmuziek. Nog wel met forse gitaarklanken, maar ook meer een meer ‘gewone’ (niet vervormde) en zelfs akoestische gitaren. Ook is er meer elektronische muziek te horen en maakt men gebruik van loops (oneindige klankenreeks d.m.v. een tapelus). Die experimentelere muziek komt terecht op het derde en laatste album: ‘Pygmalion’ (februari 1995). Halstead is verantwoordelijk voor bijna alle composities, twee songs zijn mede-gecomponeerd door Goswell. Heel langzaam lijkt de muziek op ‘Pygmalion’ stil te komen staan. Het is een fascinerend album dat getuigt van een gedurfde aanpak. Creation Records zag dat anders en beëindigde het contract meteen na het uitbrengen van ‘Pygmalion’. Ook Melody Maker was nog niet van hun azijn af en schreef: “An insipid attempt at prettiness" (een smakeloze poging in schoonheid). Ze begrepen het echt niet daar. Wyndham Wallace van de BBC zag het gelukkig anders en noemde ‘Pygmalion’ een meesterwerk. Het album werd 108e (UK album Chart) en 7e (Independent Album Chart). Het meesterwerk werd in 2010 voorzien van een tweede disc met bonusmateriaal. Die disc is misschien nog wel fascinerender dan de eerste, omdat je hier hoort wat Slowdive met hun muziek probeert.
Tegenwoordig wordt het album gezien als een “post-rock masterpiece”.

Maar ja, dat is tegenwoordig. Toen was alle negativiteit genoeg om Slowdive om zeep te helpen. Men hield ermee op. Driekwart van de band (Halstead, Goswell en McCutcheon) ging door als Mojave 3 en maakte één album. Geen Shoegaze of Dreampop, maar Country-achtig werk. Scott ging verder als Televise, een gitaar-experimentele aanpak die veel verder ging dan Shoegaze en meer past in het hok van de experimentele elektronische muziek. Individueel maakte men solo-albums en speelde in diverse bands.

In 2014 staan Halstead, Goswell, Savill en Chaplin opnieuw op het podium als Slowdive. Ook is drummer Scott is teruggekeerd. Daarmee is Slowdive weer in de bezetting van hun eerdere drie albums. Slowdive staat op meerdere festivals en heeft er duidelijk zin in. Het plezier leidt tot nieuwe opnamen. In 2017 brengt Slowdive een nieuwe single uit: ‘Star Roving (radio edit)’. Op de single staat slechts één nummer. Slowdive klinkt hier precies als… Slowdive, maar een stuk helderder, opener met meer ruimte in hun muziek. Ja, de gitaren zijn wel vervormd, maar de zang staat meer op de voorgrond en is soms zelfs heel goed te verstaan. Al snel volgt een tweede single: ‘Sugar For The Pill’ (2017). Dat werk komt in twee verschillende uitvoeringen. Mooie, open gitaarklank en een duidelijk basloopje. De zang is puur, geen vervormingen. Toch klinkt het onmiskenbaar als Slowdive. Het lijkt of ze zichzelf opnieuw hebben uitgevonden.

Op 5 mei 2017 wordt een nieuw album uitgebracht, simpel ‘Slowdive’ genoemd. Een nieuwe start inderdaad? Je hoort Slowdive als voorheen, maar net als de singles, helderder, opener. Nieuw zijn synthesizerklanken. Dit keer was de Engelse pers positiever en werd het album gezien als een mooi vervolg met een blik op de toekomst en niet op het verleden. Het resultaat? Een album dit in menig hitlijst terecht kwam. De hoogste positie (3e) is in de US Independent Albums, gevolgd door een 4e (UK Independent Albums) en 5e (US Top Alternative Albums). In Nederland kwam het album op een 38e plek in de Album Top 100. Slowdive mocht nu plotseling wel.

Begin 2020 ging Slowdive de studio in voor hun vijfde album. Helaas sloeg Covid toe en werd alles afgeblazen. Bij zowel Goswell als Scott overleden ouders. Goswell was alcoholverslaafd en deed haar best daar vanaf te komen. Halstead vond het een donkere periode en schreef dat van zich af. Het album liep nogal wat vertraging op, maar uiteindelijk was daar op 1 september 2023: ‘Everything Is Alive’. De titel zegt wel het een en ander. Het album werd voorafgegaan door een nieuwe single: ‘Kisses’ Alle nummers werden geschreven door Halstead. Slowdive gaat met ‘Everything Is Alive’ (met daarop ook ‘Kisses’) verder op de weg die ze met ‘Slowdive’ zijn ingeslagen. Wel is de synthesizer op dit album prominenter aanwezig. De klank daarvan past prima in wa twe al kennen van de band. Dat de 'nieuw' weg een succesvolle was bleek uit de vele hitnoteringen: 1e (UK Independent Albums), 4e (Album Top 100), 5e (Scottish albums), 6e (UK Albums), 7e (US Top Alternative Albums), 7e (Offizielle Top 100), 9e (Ultratop Vlaanderen). En verder in diverse Top20’s en andere albumlijsten.

Gezien het recente succes zou je kunnen zeggen dat Slowdive de naam eer aan doet. Tergend langzaam duikt de groep richting het succes. Onbegrepen, be- en veroordeeld, negatief onthaald in de Engelse pers, maar uiteindelijk met lof en een herwaardering voor de drie oude albums. Die worden alle drie nu tot de meest belangrijke van een stroming gezien. Zoals vaak komt het verstand met de jaren, maar muziek heeft in mijn optiek, meer met gevoel te maken. Blijkbaar voelt men tegenwoordig de betoverende, sensuele muziek van Slowdive beter aan.

 
tekst: Paul Lemmens, januari 2025
afbeeldingen: © Creation Records/Castle Music/Cherry Red/Dead Oceans