Slowdive maakte drie, prachtige albums, maar hun
Dreampop/Shoegaze-muziek werd door – vooral – de Engelse
muziekpers met azijn overgoten. Onbegrepen en
ongeïnteresseerd.
Nu horen dezelfde drie albums tot de belangrijkste, beste
albums binnen dat genre…
Vanaf 2014 begint Slowdive aan een nieuw leven, een nieuwe
versie van zichzelf. Het gevolg: veel succes en albums in de
Top10.
Lees het verhaal van Slowdive, de band die haar naam meer dan
waar maakt.
Neil Halstead (1970- /gitaar, zang) wordt tegenwoordig gezien
als een van de meest gerespecteerde, Engelse songwriters. Dat
was vroeger wel eens anders. Halstead is geboren en getogen in
Reading. Hij houdt van gitaarspelen en richt een band op: The
Pumpkin Fairies. Prachtige naam. Die naam geeft dan misschien al
richting aan de muziek die hij later zal maken. In de
pompoenfeeën speelt naast Adrian Sell (?/drums), Nick Chaplin
(?/basgitaar) ook Rachel Goswell (1971- /zang, gitaar, bas,
drums, keyboards). Goswell woont vanaf haar zevende in Reading.
Vanaf het moment dat ze naar school gaat, gaat ze om met
Halstead. Samen met hem volgt ze gitaarles en niet verwonderlijk
krijgen ze een relatie. Als The Pumpkin Fairies uiteen valt
richten Halstead en Goswell in oktober 1989 een nieuwe band op:
Slowdive. De naam is ontleend aan de gelijknamige song van
Siouxie Sioux van de band The Banshees. Siouxie was Goswell’s
grote voorbeeld. Maar het kan ook zijn naar een droom die
Chaplin had waarin hij Slowburn veranderde in Slowdive...
In eerste instantie doet ex- Pumpkin Fairies drummer Adrian Sell
ook mee, maar die vond dat het allemaal te snel ging met de
groep. Hij werd vervangen door Simon Scott. Simon Scott (1971-
/drums, percussie, gitaar, zang, synthesizers, laptop) komt uit
Cambridge. Als hij 16 is speelt hij drums in The Charlottes,
maar neemt ook werk op met de band Honey Chainsaw. In 1990 wordt
hij de drummer van Slowdive.
Christian Savill (1970- /gitaar, zang) begint met gitaar spelen
rond zijn veertiende. Grappig is dat door het gitaarspelen zijn
ouders ontdekken dat zijn linkerhand dominant is. Blijkbaar had
hij dat op de basisschool goed gecamoufleerd. Savill speelt met
een goede vriend in de band The Geeks. Met nieuwe mensen in de
groep wordt de naam Eternal. Eternal was goed genoeg voor een
single: ‘Breathe’ (1980). Gek genoeg is dat de titel van een
song op de B-kant. Op de A-kant staat ‘Sleep’. Als je die single
hoort snap je meteen waarom Savill in Slowdive wilde spelen. Hij
reageerde namelijk op een advertentie van Slowdive ondanks het
feit dat er een vrouw/gitariste gevraagd werd. Hij was
uiteindelijk de enige die reageerde, maar blijkbaar was zijn
manzijn geen probleem.
De muziek van Slowdive valt in de hokken ‘Shoegaze’ en
‘Dreampop’. Bij ‘droompop’ kun je je wel wat voorstellen denk
ik. In ieder geval valt daaronder wat zweverige, fluisterende
zang en een sterk gebruik van klankkleuren. ‘Shoegaze’ is een
vooral Britse aangelegenheid en heeft wat bijzondere
karaktertrekken. Zo is de muziek snoeihard, worden zowel de
zang- als de gitaarpartijen vervormd en is er flinke feedback
(rondgaan van geluid) waardoor tonen lang aangehouden kunnen
worden. De diverse geluiden worden vervormd met effectpedalen
die – meestal – op de grond staan. Om het goede pedaal te kiezen
moet er veel naar de grond gekeken worden. Een betere naam zou
dus zijn ‘pedalgaze’, maar het staren naar je schoenen heeft ook
wel dat iets afwezige, dromerige dat deze muziekstijl kenmerkt.
Dreampop en Shoegaze overlappen elkaar vaak en worden inmiddels
door elkaar heen gebruikt. Tot zover deze muziekles.
Slowdive neemt enkele demo’s (proefopnamen) op en stuurt die
rond zonder succes. Tijdens een concert is Steve Walters in het
publiek. Walters werkt voor EMI. Het bevalt hem wel wat hij
hoort en hij vraagt de band of ze al een demo hebben. Door zijn
interesse krijgt Slowdive uiteindelijk een platencontract bij
het onafhankelijke Creation Records. Dat is het moment dat de
twijfel bij Sell toeslaat en hij een andere keus maakt.
De groep gaat de studio in om een single te maken. Ze zijn
echter niet tevreden met wat ze daar doen en besluiten de oude
demo-opnames te gebruiken voor de single. In 1990 verschijnt die
single als EP (extended play). Op kant A staat twee nummers:
‘Slowdive’ en ‘Avalyn I’. Op kant B staat ‘Avalyn II’. Twee van
de drie composities zijn van Halstead. Je krijgt precies wat je
verwacht: flink vervormde gitaren en vocalen, een rustig tempo.
Beide ‘Avalyns’ samen duren iets meer dan dertien minuten. Nog
iets rustiger en nog iets meer vervormde gitaren. Er wordt ook
ergens in de diepte gezonden, maar dat is nauwelijks te horen.
De single werd goed ontvangen. In het Engelse muziekmagazine NME
schreef recensent Simon Williams: "Slowdive have banished the
barrier restricting creativity... When they really relax,
Slowdive can make Cocteau Twins sound like Mudhoney". Hij
bedoelt waarschijnlijk dat hij vindt dat Slowdive best heftige
droompop maakt. Ik zie het meer als een kruising tussen de
muziek van Sonic Youth en Brian Eno. De single wordt later – net
als meerdere singles uit deze periode – als bonus toegevoegd op
een tweede cd (2005) bij het eerste album.
In 1991 verschijnt een tweede EP: ‘Morningrise’/’She Calls’ en
‘Losing Today’. Samen goed voor een kwartier Slowdive. Op deze
single speelt Neil Carter drums, maar hij was al snel weer weg
om vervangen te worden door de al genoemde Simon Scott.
De derde single (1991) is opnieuw een EP, genaamd ‘Holding Our
Breath’. Daarop vier tracks: ‘Catch The Breeze’/’Golden Hair’ en
‘Shine’/’Albatross’. Mensen die thuis zijn in de oude
muziekwereld herkennen meteen ‘Golden Hair’ als een compositie
van dan ex-Pink Floyd zanger/gitarist Syd Barrett op een tekst
van schrijver James Joyce. In Barretts uitvoering een prachtig,
breekbaar nummer. Die van Slowdive lijkt uit de verte uit een
dichte mist op te duiken, maar slaat dan beklemmend toe.
‘Albatross’ is niet de zwevende compositie van Fleetwood Mac,
maar een veel heftigere van Halstead. Slowdive wint aan
populariteit, de single komt kort terecht in de UK Indie Chart.
Indie staat voor ‘independent’, een plek voor onafhankelijke
platenlabels met een voorkeur voor experimentele muziek. De
single komt ook terecht in de UK Album Chart en wel op 52.
Het publiek dacht duidelijk anders over Slowdive dan de
muziekpers die wat laatdunkend deed over ‘Shoegaze’. De pers was
klaar met het schoenengestaar en stond klaar om de dan
oprukkende ‘Grunge’ (vooral Amerikaanse gitaarrock met vervormde
gitaarklanken) te omarmen. Maar op de loer lag ook muziek die al
snel ‘Britpop’ genoemd werd, muziek van bijvoorbeeld Oasis. In
deze ‘setting’ verschijnt Slowdive’s eerste album: ‘Just For A
Day’ (September 1991).
Dat dat album er kwam was al bijzonder. Halstead vond dat de
groep er aan toe was en overtuigde Creation Records daarvan. Hij
had echter verzwegen dat men onvoldoende materiaal had om een
album te vullen. Na zes weken in de studio had Slowdive dat goed
gemaakt.
Op ‘Just For A Day’ staan negen nummers, allemaal rond de vijf
minuten en allemaal geschreven door Halstead. Op ‘Cella’s Dream’
speelt Andrea Williams cello. Die track begint een beetje als de
oude Cure, maar dan zweven we al de dromerige, gitaardominante
muziek binnen. 'De eerste track, Spanish Air' klinkt als een
moderne versie van King Crimson. Dat heeft wel wat. Het album
heeft ondanks het Shoegaze-kader genoeg variatie om boeiend te
zijn en te blijven. “Betoverend en sensueel”, schreef het New
Yorkse muziekblad Trouser Press. Ondanks dat liepen de
Amerikanen er niet warm voor. In Engeland deed het album het
ondanks de negatieve pers niet slecht en werd 32e in de UK Album
Chart en maar liefst 1e in de UK Independent Album Chart.
Op de 2005-bonus-cd staat naast de hierboven genoemde singles
een optreden voor de zogenaamde (John) Peel Session op 21 april
1991. Slowdive speelt ‘Catch The Breeze’, ‘Shine’ en ‘Golden
Hair’.
Met vooruitschrijdend inzicht wordt ‘Just For A Day’ nu gezien
als een van de beste Shoegaze albums en zelfs een van de beste
albums van de jaren ’90.
Na het album ging Slowdive op tournee door Engeland en Amerika.
In Amerika stond de groep in het voorprogramma van Britpopband
Blur.
Dan wordt het langzaam tijd voor album nummer twee. Alleen ging
dat niet heel makkelijk. De vier mensen van Slowdive hadden echt
last van de negatieve benadering van de Engelse pers. Scott: "It
did affect us as we were all teenagers at the time. We couldn't
understand why people were so outraged by our sound that they
had to tell the NME or whoever that they wanted us dead!"
(citaat Drowned in Sound, 2009). Een ander element dat het
moeilijk maakte was het eind van de relatie van Goswell en
Halstead. Halstead ging nog meer schrijven en zorgde voor het
meeste materiaal. Onder dubbele druk schreef hij tientallen
songs, genoeg voor een nieuw album. Helaas vond Alan McGhee, de
platenbaas van Creation Records, het nieuw werk helemaal niks.
Verbeten om iets goeds te produceren ging Slowdive opnieuw aan
het componeren en opnemen. Om hun te helpen vroegen ze Brian Eno
(bekend van zijn Ambientmuziek) hun te helpen en hun nieuwe
album te produceren. Eno kwam, zag en koos op geheel eigen wijze
voor een heel andere aanpak. Het eerste dat hij deed was alle
klokken weghalen. Vervolgens vroeg hij de band te gaan spelen,
wat maakte niet uit. Terugkijkend op Eno’s aanpak vond Halstead
het een surreële ervaring. Ondanks dat leverde het twee nieuwe
songs op: ‘Sing’ en ‘Here She Comes’. Die laatste heeft niet
direct iets te maken met Eno’s song ’Here He Comes’ van zijn
album ‘Before And After Science’ (1977). Het is wel een net zo
rustig werk waarop het pure, niet bewerkte, gitaargeluid opvalt.
Eno verzorgt de keyboards in dit nummer.
Halstead wordt het allemaal teveel. Halverwege de opnames
vertrekt hij naar Wales om daar rust te vinden en even af te
zijn van druk en stress. Ondertussen ging de rest van Slowdive
door, maar niet op een heel serieuze manier, men was in
afwachting immers van de belangrijkste componist van de band. Na
het horen van die weinig serieuze songs zag McGhee het helemaal
niet meer zitten, maar gelukkig keerde Halstead terug met nieuw,
fris werk en konden de serieuze opnames hervat worden. De frisse
aanpak stond voor een meer Ambient-benadering, rust en ruimte.
Dat had hij waarschijnlijk op het platteland van Wales opgedaan,
maar misschien ook wel onder invloed van Eno. De nieuwe songs
als ‘Dagger’ en ’40 Days’ hadden een sterk persoonlijk karakter.
Niet vreemd als je net een scheiding achter de rug hebt
tenslotte.
Op 1 juni 1993 werd Slowdives tweede album ‘Souvlaki’
uitgebracht. Op het album staan tien songs, sterk variërend in
lengte, maar onmiskenbaar Slowdive. ‘Souvlaki’ deed het minder
goed dan het eerste: UK Albums (51e) en UK Independent Albums
(3e). Nieuw was een verrassende notering in onze Album Top 100
(79e).
In 2005 werd ‘Souvlaki’ verrijkt met een tweede cd vol
bonusmateriaal zoals de tracks van de diverse singles die rondom
dit album uitgebracht werden en enkele andere mixen.
De naam van het album is ontleend aan een scene uit een
grap/komedie door The Jerky Boys waarin een van de twee boy een
hoteleigenaar belt om seks te hebben met de vrouw van de boy. De
Griekse hoteleigenaar heeft daar we zin in, waarop de boy zegt:
"My wife loves that Greek shit... She'll suck your cock like
souvlaki." Gelukkig brengt de muziek je snel op andere beelden
dan deze.
Net als eerder was de Engelse muziekpers weinig objectief en
vooral onnodig venijnig. Muziekblad Melodie Maker schreef zelfs:
"'Sing' aside, I would rather drown choking in a bath full of
porridge than ever listen to it again." Nou, bedankt MM, maar
dan had Schrijver Dave Simpson zijn oren al dichtzitten met die
pap. Tsja, Shoegaze was op dat moment niet populair meer, maar
om je oren nu dicht te stoppen.
Hoe anders kan de geschiedenis lopen. Met de wijsheid van de
vooruitgang wordt ‘Souvlaki’ inmiddels gezien als een van de
beste, zo niet het best album ooit, in de wereld van Shoegaze.
Slowdive zou op tournee gaan in Amerika, maar de Amerikaanse
platenmaatschappij had ‘Souvlaki’ nog niet uitgebracht. Er
volgde een kleine tournee door Europa, maar daar bleef het bij.
De geringe vooruitgang en alle kritiek was teveel voor Scott,
hij verliet de groep en werd opgevolgd door Ian McCutcheon
(?/drums).
Eenmaal het album uit in Amerika ging Slowdive alsnog op
tournee, om halverwege geconfronteerd te worden met het feit dat
de platenmaatschappij zich terugtrok en de groep in de
financiële kou liet staan. Met het verkopen van live-tapes en
tourprogramma’s kon men de tournee afmaken en terugkeren naar
huis.
Ondanks alle tegenwerking ging Slowdive door met het maken van
muziek. Die muziek ging echter meer en meer het pad op van
dromerige, ambientmuziek. Nog wel met forse gitaarklanken, maar
ook meer een meer ‘gewone’ (niet vervormde) en zelfs akoestische
gitaren. Ook is er meer elektronische muziek te horen en maakt
men gebruik van loops (oneindige klankenreeks d.m.v. een
tapelus). Die experimentelere muziek komt terecht op het derde
en laatste album: ‘Pygmalion’ (februari 1995). Halstead is
verantwoordelijk voor bijna alle composities, twee songs zijn
mede-gecomponeerd door Goswell. Heel langzaam lijkt de muziek op
‘Pygmalion’ stil te komen staan. Het is een fascinerend album
dat getuigt van een gedurfde aanpak. Creation Records zag dat
anders en beëindigde het contract meteen na het uitbrengen van
‘Pygmalion’. Ook Melody Maker was nog niet van hun azijn af en
schreef: “An insipid attempt at prettiness" (een smakeloze
poging in schoonheid). Ze begrepen het echt niet daar. Wyndham
Wallace van de BBC zag het gelukkig anders en noemde ‘Pygmalion’
een meesterwerk. Het album werd 108e (UK album Chart) en 7e
(Independent Album Chart). Het meesterwerk werd in 2010 voorzien
van een tweede disc met bonusmateriaal. Die disc is misschien
nog wel fascinerender dan de eerste, omdat je hier hoort wat
Slowdive met hun muziek probeert.
Tegenwoordig wordt het album gezien als een “post-rock
masterpiece”.
Maar ja, dat is tegenwoordig. Toen was alle negativiteit genoeg
om Slowdive om zeep te helpen. Men hield ermee op. Driekwart van
de band (Halstead, Goswell en McCutcheon) ging door als Mojave 3
en maakte één album. Geen Shoegaze of Dreampop, maar
Country-achtig werk. Scott ging verder als Televise, een
gitaar-experimentele aanpak die veel verder ging dan Shoegaze en
meer past in het hok van de experimentele elektronische muziek.
Individueel maakte men solo-albums en speelde in diverse bands.
In 2014 staan Halstead, Goswell, Savill en Chaplin opnieuw op
het podium als Slowdive. Ook is drummer Scott is teruggekeerd.
Daarmee is Slowdive weer in de bezetting van hun eerdere drie
albums. Slowdive staat op meerdere festivals en heeft er
duidelijk zin in. Het plezier leidt tot nieuwe opnamen. In 2017
brengt Slowdive een nieuwe single uit: ‘Star Roving (radio
edit)’. Op de single staat slechts één nummer. Slowdive klinkt
hier precies als… Slowdive, maar een stuk helderder, opener met
meer ruimte in hun muziek. Ja, de gitaren zijn wel vervormd,
maar de zang staat meer op de voorgrond en is soms zelfs heel
goed te verstaan. Al snel volgt een tweede single: ‘Sugar For
The Pill’ (2017). Dat werk komt in twee verschillende
uitvoeringen. Mooie, open gitaarklank en een duidelijk
basloopje. De zang is puur, geen vervormingen. Toch klinkt het
onmiskenbaar als Slowdive. Het lijkt of ze zichzelf opnieuw
hebben uitgevonden.
Op 5 mei 2017 wordt een nieuw album uitgebracht, simpel
‘Slowdive’ genoemd. Een nieuwe start inderdaad? Je hoort
Slowdive als voorheen, maar net als de singles, helderder,
opener. Nieuw zijn synthesizerklanken. Dit keer was de Engelse
pers positiever en werd het album gezien als een mooi vervolg
met een blik op de toekomst en niet op het verleden. Het
resultaat? Een album dit in menig hitlijst terecht kwam. De
hoogste positie (3e) is in de US Independent Albums, gevolgd
door een 4e (UK Independent Albums) en 5e (US Top Alternative
Albums). In Nederland kwam het album op een 38e plek in de Album
Top 100. Slowdive mocht nu plotseling wel.
Begin 2020 ging Slowdive de studio in voor hun vijfde album.
Helaas sloeg Covid toe en werd alles afgeblazen. Bij zowel
Goswell als Scott overleden ouders. Goswell was alcoholverslaafd
en deed haar best daar vanaf te komen. Halstead vond het een
donkere periode en schreef dat van zich af. Het album liep nogal
wat vertraging op, maar uiteindelijk was daar op 1 september
2023: ‘Everything Is Alive’. De titel zegt wel het een en ander.
Het album werd voorafgegaan door een nieuwe single: ‘Kisses’
Alle nummers werden geschreven door Halstead. Slowdive gaat met
‘Everything Is Alive’ (met daarop ook ‘Kisses’) verder op de weg
die ze met ‘Slowdive’ zijn ingeslagen. Wel is de synthesizer op
dit album prominenter aanwezig. De klank daarvan past prima in
wa twe al kennen van de band. Dat de 'nieuw' weg een succesvolle
was bleek uit de vele hitnoteringen: 1e (UK Independent Albums),
4e (Album Top 100), 5e (Scottish albums), 6e (UK Albums), 7e (US
Top Alternative Albums), 7e (Offizielle Top 100), 9e (Ultratop
Vlaanderen). En verder in diverse Top20’s en andere
albumlijsten.
Gezien het recente succes zou je kunnen zeggen dat Slowdive de
naam eer aan doet. Tergend langzaam duikt de groep richting het
succes. Onbegrepen, be- en veroordeeld, negatief onthaald in de
Engelse pers, maar uiteindelijk met lof en een herwaardering
voor de drie oude albums. Die worden alle drie nu tot de meest
belangrijke van een stroming gezien. Zoals vaak komt het
verstand met de jaren, maar muziek heeft in mijn optiek, meer
met gevoel te maken. Blijkbaar voelt men tegenwoordig
de betoverende, sensuele muziek van Slowdive beter aan.