Example
Robert Wyatt: Rock Bottom
Geluk bij een ongeluk

robert wyatt

Je bent een bekende drummer, met een leuke band, je drinkt zoals altijd teveel, maar valt dit keer uit een raam op drie hoog met als gevolg een dwarslaesie. Dat gebeurde ex-Soft Machine, ex-Matching Mole drummer Robert Wyatt. Het klinkt raar, maar hij (dat zegt hij zelf tenminste) heeft het als een bevrijding ervaren. Niet meer vastzitten aan drums (hij vond zichzelf ook niet zo goed - ik wel), aan structuren, verplichtingen, de baas spelen in een band. Dat hoefde allemaal niet meer, hij was, in zekere zin dan, vrij om te doen wat hij wilde doen.

Het verhaal bij deze plaat begint echter al eerder. Tijdens een vakantie met vrienden in Venetië eind 1972 gaf zijn nieuwe vriendin, Alfreda (Alfie) Benge hem een basic keyboard zodat Wyatt zich niet hoefde te vervelen. Behalve het stel was iedereen druk met opnames voor de film Don’t Look Now en Wyatt had na al die jaren on the road niets te doen. Met behulp van het nogal speciale geluid van het keyboard (“het deed me aan de zee denken”) componeerde hij nieuwe songs. Voorjaar 1973 kregen de songs meer structuur en teksten. De dag voordat alles in de studio opgenomen zou gaan worden was er een party en viel hij uit het raam. Na drie maanden in het ziekenhuis mocht hij zich verplaatsen in een rolstoel en ontdekte zo een piano in de bezoekersruimte. Daarop mocht Wyatt therapeutisch pingelen en begon zo weer aan songstructuren te denken. Aan het eind van zijn ziekenhuisverblijf waren de songs klaar en konden opgenomen worden.

In tussentijd was hun huis afgebroken (asbestsanering). Gelukkig konden ze terecht in het huis van goede vriendin Delfina. Begin 1974 werd de Virgin Records Mobile Studio in het aangrenzende ezelveldje geplaatst en begon Wyatt met de opnames. Al snel vonden Robert en Alfie een nieuw huis in London en konden de bijdragen van de gastmusici opgenomen worden met behulp van Manor en CBS Studios.

Op 26 juli 1974 werd Rock Bottom uitgebracht (snel – dat waren nog eens tijden). Daarna (in zijn eigen woorden) “trouwde ik met Alfie en leefden we lang en gelukkig”. Dat klopt natuurlijk, maar ondertussen had Robert’s nieuwe plaat wel een enorme impact. Veelvuldig besproken door kenners en niet in het minst door John Peel natuurlijk. De plaat van ‘pijn en frustratie’ werd hij genoemd. Of “Wyatt maakt zeer persoonlijk plaat van zijn ongeluk” enzovoorts. Wyatt vond het onzin, immers de nummers waren er al, net als de woorden. Ach je kunt mensen ook alles wijs maken natuurlijk, daar is de muziekpers heel goed in, trends and topics. Desalniettemin is de Stenen Vloer (toch een verwijzing naar het incident?) een prachtige, ingetogen plaat. Twee keer drie nummers (vroeger dan): Sea Song, A Last Straw and Little Red Riding Hood Hit the Road versus Alifib, Alife and Little Red Robin Hood Hit the Road. Robert bespeelt zijn nieuwe pieporgeltje, gitaar, Delfina’s wijnglas en asbak en wat drumdingen. Gasten zijn Richard Sinclair (Caravan - bas), Laurie Allen (fabelachtige maar wat obscure drummer), Hugh Hopper (Soft Machine – bas) Ivor Cutler (voice), Mongezi Feza (trompet en hoe!), Gary Windo (basklarinet), Alfie zelf (vocalen) en dan ook nog eens de dan al wereldberoemde 'Tubular Bells' Mike Oldfield (gitaar) en Fred Frith (Henry Cow – viool). De plaat is geproduceerd door niemand minder dan Nick Mason (Pink Floyd). Zo krijg je wel de muziekgeschiedenis van Engeland bij elkaar, uiteindelijk zijn het echter allemaal vrienden die elkaar al jarenlang kennen en hetzelfde muziekcircuit doorlopen.

Rock Bottom heeft een wat luchtige muziekstructuur, onder andere door het pieporgeltje, maar heeft als tegenwicht de fuzzbass (hoe laag kun je gaan) van Hopper en de freejazz invloeden van Feza en Windo. De muziek valt daarmee buiten de gevestigde kaders (At Last I’m Free zou Wyatt later zingen). Dit kun je het best omschrijven als Wyatt-muziek en zo hoort dat eigenlijk ook. Alfreda verzorgde de hoes en bleef dat voortaan doen. Een prachtig paar, in voor- en tegenspoed en nog steeds bij elkaar, Robert had gelijk, toen al. Er zou nog veel schitterende muziek volgen (later hier ook). En Robert? Die is vaak te gast, laatst nog bij David Gilmour (ex Pink Floyd), als bugelspeler…

 
tekst: Paul Lemmens, december 2012
plaatjes: © Virgin/Hannibal/Domino