'Morgenstond heeft goud in de
mond’ is een oud gezegde met als intentie je warm te maken
voor schier onmogelijke mogelijkheden voor de nakende dag. Als
je je voldoende of meer dan dat inzet heb je aan het eind van
de dag een zak vol met geld. Zoiets. De intentie van ‘I am the
morning’ zal een beetje hetzelfde zijn. Bijzonder is, in dit
geval van de ochtend, dat we moeten zijn in Rusland, St.
Peterburg, met name. Daarvandaan komen Marjana Semkina en Gleb
Kolyadin. Samen vormen ze ‘Iamthemorning’; een wat in de pers
genoemd wordt: ‘akoestische, elektrische, kamer, progband’.
Veel adjectieven, want dan kun je niet verkeerd scoren
natuurlijk. Echter, langzaamaan glijdt de morgen naar de
middag, begint de zon te schijnen en verandert het een en
ander.
Iamthemorning bestaat vanaf 2010 in origine uit Marjana Semkina
(zang, gitaar, percussie) en Gleb Kolyadin (piano, keyboards). Ze
kennen elkaar door wederzijdse vrienden uit hun geboorteplaats
?????-????????? oftewel Sankt-Peterboerg en voor ons: Sint
Petersburg. Die is met ruim vijf miljoen inwoners na Moskou de
grootste stad in Rusland en was eerder bekend als Petrograd en
Leningrad. De stad ligt aan de monding van de rivier de Neva in de
Nevabaai en dat is in het oostelijkste deel van de Finse Golf.
Semkina: “There is a definitely a very special type of
existentialism here in Russia. It’s in San Peterburg. It’s a
melancholic city, in a way that I really cannot describe to
foreign people. It’s difficult to grab it. Iamthemorning is
actually continuing Dostoevskij literature. Karamavoz Brothers,
Crime and Punishment, and so on. We are just updating that
tradition.”
De bijzondere naam van de groep komt van een track van de band
Oceansize: ‘I am the morning’; een instrumentaal stuk over wakker
worden en verder gaan na…
Kolyadin speelt piano, vleugel en andere keyboards, Semkina zingt
vooral. Kolyadin heeft een opleiding aan het conservatorium achter
de rug en een gedegen kennis van de klassieken. Hij hecht veel
belang aan precisie en een uitstekende uitvoering. Daar is niks
mis mee natuurlijk. Zijn invloeden zijn Sergej Prokofjev, Igor
Stravinsky, Johann Sebastian Bach, maar ook muziek van Brian Eno,
Mike Oldield en Oosterse muziek. Zijn muzikale aanpak is bijna
mathematisch, maar tegelijkertijd heel gevoelig en in balans. Dat
in tegenstelling tot Semkina die het meer moet hebben van
stemmingen en gevoelens.
Semkina is de schrijfster van de teksten en heeft niet eens een
zangopleiding gehad. Eigenlijk vind ze zichzelf een ‘hippie-kind’.
Haar ouders lieten haar al heel jong muziek van onder anderen Pink
Floyd horen. Dat heeft haar smaak bepaald. Ze haalt haar
inspiratie uit haar vele, vele boeken en daarmee een voorliefde
voor de klassieke literatuur, waaronder Shakespeare, maar ook uit
kunstvormen, beelden uit de oude, Prerafaëlieten, maar ook moderne
kunst. Die Prerafaëlieten hielden van eenvoudige composities en
van nauwkeurig, realistische werken: “there isn’t just sadness,
loneliness and pain, there is beauty, happiness and hope too.” Nu
luistert Semkina graag naar Anekdoten, de Zweedse symfonische rock
(prog-)band uit de buurt van Borlänge.
Voor hun albums, maar ook live nodigt de band doorgaans extra
musici uit om hun muziek uit te voeren. De toegevoegde
instrumenten zijn bijvoorbeeld: drums, gitaar, basgitaar, een
strijkkwartet, maar ook een harp.
De muziek die ontstaat wordt vergeleken met Porcupine Tree en
Philip Glass. Hm, de vergelijking met Porcupine Tree komt alleen
omdat hun drummer ook met dit duo mee drumt. Philip Glass hoor ik
niet terug. Wel McCoy Tyner achtige pianopartijen. Tyner is de
pianist van John Coltrane. Eigenlijk hoor ik überhaupt meer jazz
dan rock en maar klassiek dan minimal. En als dan, vooral Eno.
Semkina’s stem wordt soms vergeleken met die van Loreena
Mckennitt, bijna altijd vergeleken me die van Kate Bush, maar
eerlijk gezegd vind ik haar stem veel meer lijken op die van
Anneli Drecker van de Noorse band Belcanto. Maar die moet je dan
wel kennen natuurlijk. Grappig is dat door de vergelijking Semkina
naar Kate Bush’ muziek is gaan luisteren. Bush is namelijk
nauwelijks bekend in Rusland en voor haar was Bush’ muziek
helemaal nieuw.
Iamthemorning brengt hun eerste zelf geproduceerde cd uit in
april 2012. Het album heeft geen naam, maar krijgt een ‘~’ als
symbool mee. Dat was gekozen om met een open oor te luisteren. Een
titel geeft vaak al teveel richting, vond het duo. In eerste
instantie wordt ‘~’ alleen in Rusland uitgebracht, maar vervolgens
ook via Bandcamp als download en uiteindelijk één jaar later, in
licht bewerkte versie, ook in Duitsland op het grappig klinkende
label ‘Beste Unterhaltung’. De mooie papieren insteekhoes moet dan
wel plaatsmaken voor een gewoon plasticje met inlegvel. In de
muzikale wandelgingen wordt ‘~’ niet gebruikt, maar de cd betiteld
als ‘Iamthemorning’. Zo’n tilde is best ingewikkeld vond men.
Constantine Nagishkin maakte de hoes en zal dat blijven doen. Het
zijn prachtige kunstwerkjes en ze worden steeds mooier vind ik.
Op het album krijgen ze hulp van een rij aan bevriende musici: Max
Roudenko (bas), Alina Shilova (cello), Mikhail Istratov (drums,
percussie), Eugene Abzalov (elektrische- en akoestische gitaren),
Nikita Valamin (shaker), Filipp Buin (altviool). Zo’n album maken
was best spannend om te doen, want eigenlijk hadden ze niemand die
hun bij het proces kon begeleiden. Veel ging er mis, maar
uiteindelijk was er voldoende voor een album. Verder was het
vooral een goede leerschool, want ze bleven/blijven al hun albums
zelf produceren. Kolyadin en Semkina zeer te spreken over het
eigen geluid.
Na hun eerste cd tekende het duo voor Kscope, het Engelse label
voor en door musici. De tweede cd, Belighted, kwam uit in 2014.
Het album werd opgenomen en gemixt door Marcel van Limbeek.
Limbeek werkte vaak met zangeres, pianiste Tori Amos. Het duo was
dus in goede handen. Muzikaal werden ze ondersteund door drummer
Gavin Harrison (Porcupine Tree, King Crimson). Dat was ook degene
die het zetjes richting Kscope gegeven had. Daarnaast de van de
eerste cd bekende Max Roudenko (Bas) en het Nevsky String Quartet,
de Canadees Vlad Avy (gitaar) en Andres Izmaylov (harp). Opnames
vonden plaats in Londen en St. Peterburg. Na het album toerden ze
kort met de eveneens van Kscope afkomstige band Gazpacho.
Belighted is het logische vervolg op ‘~’, maar wel met een rijker
en voller geluid.
Ligthhouse (2016) is de derde cd en betekent een kleine doorbraak
voor de band. In dat jaar wordt voor de Progressive Music Awards
(PMA) het album gekozen tot ‘Album van het jaar’ en wordt Marjana
Semkina gekozen tot zowel vrouw als zangeres van het jaar in de
Prog Reader’s Poll.
Dat is allemaal niet heel verwonderlijk, de muziek heeft meer
lagen en meer diepgang gekregen, Semkina’s stem is veel flexibeler
geworden waardoor ze meer diverse emoties kan uiten. De teksten
voor Lighthouse ontleende ze voor Lighthouse aan de boeken van
Virginia Woolf en Sylvia Plath (The Bell Jar). Semkina schrijft
over de strijd tegen ziektes, de soms nare gevolgen daarvan en de
geestgesteldheid van degene die het betreft. Het begon allemaal
met een bezoek van Semkina aan Beachy Head, East Sussex. Dat is
een stuk land met hoge kliffen waaronder de zee haar golven laat
rollen. Ze voelde een soort triestheid. Later hoorde ze dat het
een van de plekken is waar de meeste zelfmoorden plaatsvinden…
Op Lighthouse werkt een keur aan gastmusici helpt mee aan het
succes: naast de inmiddels bijna vaste drummer Harrison horen we
op deze cd: Colin Edwin (bas, speelt ook in Porcupine Tree),
Oksana Stepanova (bombarde; een luid klinkend, Bretons
muziekinstrument), Evan Carson (percussie en Bodhrán – Ierse
handtrom), Mikhail Ignatov (cello), een koor "Perezvony", Roman
Erofeev (klarinet), Alexander Kuznetcov (contrabas), Tatiana
Rezetdinova (fluit), Mariusz Duda (zang, van de Poolse band
Riverside en ook van Lunatic Soul), Vlad Avy (gitaren), Andres
Izmailov (harp), strijkensemble en Sergey Korolkov (trompet).
Het album is opgenomen in St. Peterburg, Londen en Praag en
opnieuw doen Semkina en Kolyadin de productie helemaal zelf.
Bijzondere aandacht was er voor het opnemen van de vleugel. Die
vond plaats in Mosfilm Studios in Moskou. Dat is de oudste én in
stijl de grootste van het land. Opgericht in de jaren twintig
(vorige eeuw) om orkestwerk op te nemen voor films van de groten
van toen: Andrej Tarkovsky en Sergej Eisenstein.
Na het album volgt een kleine tournee, samen met de band
Riverside.
Gleb Kolyadin heeft genoeg muziek in huis om naast Iamthemorning
ook solo aan de muzikale weg te timmeren. In april 2018 verschijnt
zijn eerste eigen cd, gewoon onder zijn eigen naam. Wat ongewoner
is de sterke bezetting, maar dan weet je wel meteen uit welke hoek
de wind waait: Gavin Harrison (drums; King Crimson/Porcupine
Tree), Nick Beggs (bas; Steven Wilson – eigenlijk is dat ook
Porcupine Tree), Theo Travis (fluit, sax; Robert Fripp/Porcupine
Tree/Steven Wilson/Gong), Steve Hogarth (zang; Marillion), Mick
Moss (zang; Antimatter) en Jordan Rudess (keyboards; Dream
Theater). De muziek is opgenomen in Moskou (Mosfilm Studio) en
Liverpool en gaat van klassiek, naar jazz, naar rock, maar is
vooral een genot om naar te luisteren. Niet de meest makkelijke,
hapklare muziek en dat is maar goed ook, want die is er al genoeg.
Het idee om een eigen album te maken was niet heel nieuw,
eigenlijk voelde Kolyadin al bij de start van Iamthemorning de
behoefte een soloalbum te maken, maar schoof dat plan terzijde ten
gunste van het duo. Wel hield hij al die tijd een soort muzikaal
dagboek bij. Het besef dat al die losse elementen wel eens tot één
geheel zouden kunnen horen kreeg hij een keer ’s nachts. Daarna
was het bladeren en de diverse zaken combineren, maar ook titels
verzinnen, want die had hij nog niet. Al snel werd duidelijk dat
het geen piano-album zou worden. Kolyadin: “When I was still
working on a demo version, at some point I realised that the
material did not fit into the framework of a simple "piano album".
I needed other instruments and other colours. Therefore, after
consulting with my sound engineer Vlad Avy, we decided to write to
all those musicians that I like and invite them to participate in
the recording. It so happened that they all agreed, after
listening to the demos! So, the idea of a chamber album has grown
organically into such a large-scale project.”
Ondanks die grote schaal voerde hij het album solo uit in St.
Peterburg, in een klein theater. Onduidelijk is of er nog nieuw
solowerk komt. Er is genoeg materiaal voor nog wel twee of drie
albums, maar het moet, zo zegt Kolyadin ‘wel weer iets heel
bijzonders worden’.
Ocean Sounds (oktober 2018) is minstens net zo sterk als
Lighthouse. De cd is vergezeld van een Blu-ray met daarop ook alle
tracks in een filmische setting: je ziet de musici aan het werk en
dat werkt erg inspirerend. Wellicht daarom is de setting een stuk
intiemer dan die voor Lighthouse: Joshua Ryan Franklin (bas),
Guillaume Lagravière (cello), Evan Carson (drums, percussie) en
Karl James Pestka (viool). Je merkt dan wel meteen dat de muziek
een eigen kracht heeft die nu goed tot zijn/haar recht komt. De
filmopnames vonden plaats in oktober in Noorwegen op een plaats,
drie dagen rijden van Alesund, ver van de bewoonde wereld. Het
lijkt Nightwish wel…
De reden voor de film was het feit dat beiden moeilijk het land
uit kunnen. Het kost ze veel tijd, geld en de nodige formaliteiten
en papierwerk. Een tournee is bijna onmogelijk en toch wilden ze
iedereen graag laten zien hoe ze live spelen.
In augustus 2019 verschijnt ‘The Bell’, de vijfde cd van het duo.
Opgenomen in maart 2019 in opnieuw Mosfilm Studios in Moskou en
studio’s in Londen en Toronto, Canada.
The Bell bestaat uit twee lange stukken die weer in een vijftal
delen onderverdeeld zijn. Het zijn in zekere zin tien verhalen,
gebaseerd op negentiende-eeuwse zang cycli. Semkina: “The Bell is
divided into two parts but each song is a story in its own right,
all of them are fuelled by human cruelty and pain caused by it.
Cruelty is the central theme of the album - together with all the
different ways we respond to it and cope with it. This album is
multi-layered and is, in many ways, a journey inwards, taking us
inside of a mind of a person suffering from abuse or neglect or
open hostility of the society or a specific person. Aesthetically,
the album is based on themes taken from Victorian England’s art
and culture, but more in a way of turning our attention to the
fact that at its core, humankind isn’t making much progress in
terms of emotional maturity.”
Net als alle andere cd’s is de hoes gemaakt door Constantine
Nagishkin naar een idee van Semkina: “On the cover is a safety
coffin bell – it’s a 19th century idea born from people’s
obsessive fear of being buried alive, having been provoked by a
lot of press attention to supposed cases of premature burials
across the country and the fact that Edgar Allan Poe frightened
many readers by vividly describing the premature burial phenomenon
in his short stories. One of the inventions to escape such a
terrifying ordeal was a so called ‘safety coffin’ that existed in
many different configurations, including the one that had a bell
attached to the gravestone with a thread that was attached to it
and went all the way underground into the coffin so that the when
the poor soul awoke and on realizing he’s been buried alive, could
ring to let the people outside know what has happened. Although
the idea is a bit morbid I feel there is hope in the artwork too –
no matter how low you are or desperate you think your situation
is, you can still call for help, but more than that you have to
call for help if you need it”
Op The Bell vraagt Iamthemorning weer wat meer muzikale
ondersteuning dan Ocean Sounds: Vlad Avy (gitaren), Zoltan Renaldi
(bas, contrabas), Svetlana Shumkova (drums), Evan Carson (drums,
percussie), Andres Izmaylov (harp), Grigory Isipov (marimba),
Dmitry Tsepilov (sax), Bya Leontyev (trumpet), Mr. Konin (bellen,
accordion, klappen) en het Snaarensemble St. Peterburg Orkest
‘1703’.
Eind 2019 start een tournee van de Iamthemorning, een grote wens
van het tweetal, omdat ze heel graag live willen overbrengen wat
mensen kennen van de cd’s. Dat zal nog niet meevallen, want luide
gitaren horen niet bij de band, wel: “gentleness, subtlety and
fragility, honesty, passion, openness”. Een van de redenen van het
gebrek aan tournees is ‘geld’. Datzelfde geldt voor het maken van
opnames, daarvoor moet veel gereisd worden. Beiden zijn inmiddels
bezig Brits staatsburger te worden. Dat gaat nog niet makkelijk,
maar ze willen het heel graag. Dat heeft te maken met als mens
meer vrij kunnen zijn, maar ook met de culturele afbraak die
plaatsvindt in het Rusland van nu: “As for the governments….Russia
is another planet, I wouldn’t even expect any back up here. We
used to have such an amazing cultural heritage, but now our
government does everything to destroy it. They close schools, they
take away buildings from cultural institutions, and there’s no end
to it.”
Het stijgende succes van Iamthemorning helpt in ieder geval een
handje mee om in het land terecht te kunnen. Ondertussen kunnen we
blijven genieten van de prachtige muziek. Grappig is dat ik die
vaak in de avond luister, maar dat is wellicht wel de oogst van de
ochtend.