'Morgenstond heeft goud in de mond’ is een oud gezegde met als intentie
je warm te maken voor schier onmogelijke mogelijkheden voor de nakende dag.
Als je je voldoende of meer dan dat inzet heb je aan het eind van de dag een
zak vol met geld. Zoiets. De intentie van ‘I am the morning’ zal een beetje
hetzelfde zijn. Bijzonder is, in dit geval van de ochtend, dat we moeten
zijn in Rusland, St. Peterburg, met name. Daarvandaan komen Marjana Semkina
en Gleb Kolyadin. Samen vormen ze ‘Iamthemorning’; een wat in de pers
genoemd wordt: ‘akoestische, elektrische, kamer, progband’. Veel
adjectieven, want dan kun je niet verkeerd scoren natuurlijk. Echter,
langzaamaan glijdt de morgen naar de middag, begint de zon te schijnen en
verandert het een en ander.
Iamthemorning bestaat vanaf 2010 in origine uit Marjana Semkina (zang,
gitaar, percussie) en Gleb Kolyadin (piano, keyboards). Ze kennen elkaar
door wederzijdse vrienden uit hun geboorteplaats Санкт-Петербург oftewel
Sankt-Peterboerg en voor ons: Sint Petersburg. Die is met ruim vijf miljoen
inwoners na Moskou de grootste stad in Rusland en was eerder bekend als
Petrograd en Leningrad. De stad ligt aan de monding van de rivier de Neva in
de Nevabaai en dat is in het oostelijkste deel van de Finse Golf. Semkina:
“There is a definitely a very special type of existentialism here in Russia.
It’s in San Peterburg. It’s a melancholic city, in a way that I really
cannot describe to foreign people. It’s difficult to grab it. Iamthemorning
is actually continuing Dostoevskij literature. Karamavoz Brothers, Crime and
Punishment, and so on. We are just updating that tradition.”
De bijzondere naam van de groep komt van een track van de band Oceansize: ‘I
am the morning’; een instrumentaal stuk over wakker worden en verder gaan
na…
Kolyadin speelt piano, vleugel en andere keyboards, Semkina zingt vooral.
Kolyadin heeft een opleiding aan het conservatorium achter de rug en een
gedegen kennis van de klassieken. Hij hecht veel belang aan precisie en een
uitstekende uitvoering. Daar is niks mis mee natuurlijk. Zijn invloeden zijn
Sergej Prokofjev, Igor Stravinsky, Johann Sebastian Bach, maar ook muziek
van Brian Eno, Mike Oldield en Oosterse muziek. Zijn muzikale aanpak is
bijna mathematisch, maar tegelijkertijd heel gevoelig en in balans. Dat in
tegenstelling tot Semkina die het meer moet hebben van stemmingen en
gevoelens.
Semkina is de schrijfster van de teksten en heeft niet eens een
zangopleiding gehad. Eigenlijk vind ze zichzelf een ‘hippie-kind’. Haar
ouders lieten haar al heel jong muziek van onder anderen Pink Floyd horen.
Dat heeft haar smaak bepaald. Ze haalt haar inspiratie uit haar vele, vele
boeken en daarmee een voorliefde voor de klassieke literatuur, waaronder
Shakespeare, maar ook uit kunstvormen, beelden uit de oude, Prerafaëlieten,
maar ook moderne kunst. Die Prerafaëlieten hielden van eenvoudige
composities en van nauwkeurig, realistische werken: “there isn’t just
sadness, loneliness and pain, there is beauty, happiness and hope too.” Nu
luistert Semkina graag naar Anekdoten, de Zweedse symfonische rock
(prog-)band uit de buurt van Borlänge.
Voor hun albums, maar ook live nodigt de band doorgaans extra musici uit
om hun muziek uit te voeren. De toegevoegde instrumenten zijn bijvoorbeeld:
drums, gitaar, basgitaar, een strijkkwartet, maar ook een harp.
De muziek die ontstaat wordt vergeleken met Porcupine Tree en Philip Glass.
Hm, de vergelijking met Porcupine Tree komt alleen omdat hun drummer ook met
dit duo mee drumt. Philip Glass hoor ik niet terug. Wel McCoy Tyner achtige
pianopartijen. Tyner is de pianist van John Coltrane. Eigenlijk hoor ik
überhaupt meer jazz dan rock en maar klassiek dan minimal. En als dan,
vooral Eno.
Semkina’s stem wordt soms vergeleken met die van Loreena Mckennitt, bijna
altijd vergeleken me die van Kate Bush, maar eerlijk gezegd vind ik haar
stem veel meer lijken op die van Anneli Drecker van de Noorse band Belcanto.
Maar die moet je dan wel kennen natuurlijk. Grappig is dat door de
vergelijking Semkina naar Kate Bush’ muziek is gaan luisteren. Bush is
namelijk nauwelijks bekend in Rusland en voor haar was Bush’ muziek helemaal
nieuw.
Iamthemorning brengt hun eerste zelf geproduceerde cd uit in april 2012.
Het album heeft geen naam, maar krijgt een ‘~’ als symbool mee. Dat was
gekozen om met een open oor te luisteren. Een titel geeft vaak al teveel
richting, vond het duo. In eerste instantie wordt ‘~’ alleen in Rusland
uitgebracht, maar vervolgens ook via Bandcamp als download en uiteindelijk
één jaar later, in licht bewerkte versie, ook in Duitsland op het grappig
klinkende label ‘Beste Unterhaltung’. De mooie papieren insteekhoes moet dan
wel plaatsmaken voor een gewoon plasticje met inlegvel. In de muzikale
wandelgingen wordt ‘~’ niet gebruikt, maar de cd betiteld als
‘Iamthemorning’. Zo’n tilde is best ingewikkeld vond men.
Constantine Nagishkin maakte de hoes en zal dat blijven doen. Het zijn
prachtige kunstwerkjes en ze worden steeds mooier vind ik.
Op het album krijgen ze hulp van een rij aan bevriende musici: Max Roudenko
(bas), Alina Shilova (cello), Mikhail Istratov (drums, percussie), Eugene
Abzalov (elektrische- en akoestische gitaren), Nikita Valamin (shaker),
Filipp Buin (altviool). Zo’n album maken was best spannend om te doen, want
eigenlijk hadden ze niemand die hun bij het proces kon begeleiden. Veel ging
er mis, maar uiteindelijk was er voldoende voor een album. Verder was het
vooral een goede leerschool, want ze bleven/blijven al hun albums zelf
produceren. Kolyadin en Semkina zeer te spreken over het eigen geluid.
Na hun eerste cd tekende het duo voor Kscope, het Engelse label voor en
door musici. De tweede cd, Belighted, kwam uit in 2014. Het album werd
opgenomen en gemixt door Marcel van Limbeek. Limbeek werkte vaak met
zangeres, pianiste Tori Amos. Het duo was dus in goede handen. Muzikaal
werden ze ondersteund door drummer Gavin Harrison (Porcupine Tree, King
Crimson). Dat was ook degene die het zetjes richting Kscope gegeven had.
Daarnaast de van de eerste cd bekende Max Roudenko (Bas) en het Nevsky
String Quartet, de Canadees Vlad Avy (gitaar) en Andres Izmaylov (harp).
Opnames vonden plaats in Londen en St. Peterburg. Na het album toerden ze
kort met de eveneens van Kscope afkomstige band Gazpacho.
Belighted is het logische vervolg op ‘~’, maar wel met een rijker en voller
geluid.
Ligthhouse (2016) is de derde cd en betekent een kleine doorbraak voor de
band. In dat jaar wordt voor de Progressive Music Awards (PMA) het album
gekozen tot ‘Album van het jaar’ en wordt Marjana Semkina gekozen tot zowel
vrouw als zangeres van het jaar in de Prog Reader’s Poll.
Dat is allemaal niet heel verwonderlijk, de muziek heeft meer lagen en meer
diepgang gekregen, Semkina’s stem is veel flexibeler geworden waardoor ze
meer diverse emoties kan uiten. De teksten voor Lighthouse ontleende ze voor
Lighthouse aan de boeken van Virginia Woolf en Sylvia Plath (The Bell Jar).
Semkina schrijft over de strijd tegen ziektes, de soms nare gevolgen daarvan
en de geestgesteldheid van degene die het betreft. Het begon allemaal met
een bezoek van Semkina aan Beachy Head, East Sussex. Dat is een stuk land
met hoge kliffen waaronder de zee haar golven laat rollen. Ze voelde een
soort triestheid. Later hoorde ze dat het een van de plekken is waar de
meeste zelfmoorden plaatsvinden…
Op Lighthouse werkt een keur aan gastmusici helpt mee aan het succes: naast
de inmiddels bijna vaste drummer Harrison horen we op deze cd: Colin Edwin
(bas, speelt ook in Porcupine Tree), Oksana Stepanova (bombarde; een luid
klinkend, Bretons muziekinstrument), Evan Carson (percussie en Bodhrán –
Ierse handtrom), Mikhail Ignatov (cello), een koor "Perezvony", Roman
Erofeev (klarinet), Alexander Kuznetcov (contrabas), Tatiana Rezetdinova
(fluit), Mariusz Duda (zang, van de Poolse band Riverside en ook van Lunatic
Soul), Vlad Avy (gitaren), Andres Izmailov (harp), strijkensemble en Sergey
Korolkov (trompet).
Het album is opgenomen in St. Peterburg, Londen en Praag en opnieuw doen
Semkina en Kolyadin de productie helemaal zelf. Bijzondere aandacht was er
voor het opnemen van de vleugel. Die vond plaats in Mosfilm Studios in
Moskou. Dat is de oudste én in stijl de grootste van het land. Opgericht in
de jaren twintig (vorige eeuw) om orkestwerk op te nemen voor films van de
groten van toen: Andrej Tarkovsky en Sergej Eisenstein.
Na het album volgt een kleine tournee, samen met de band Riverside.
Gleb Kolyadin heeft genoeg muziek in huis om naast Iamthemorning ook solo
aan de muzikale weg te timmeren. In april 2018 verschijnt zijn eerste eigen
cd, gewoon onder zijn eigen naam. Wat ongewoner is de sterke bezetting, maar
dan weet je wel meteen uit welke hoek de wind waait: Gavin Harrison (drums;
King Crimson/Porcupine Tree), Nick Beggs (bas; Steven Wilson – eigenlijk is
dat ook Porcupine Tree), Theo Travis (fluit, sax; Robert Fripp/Porcupine
Tree/Steven Wilson/Gong), Steve Hogarth (zang; Marillion), Mick Moss (zang;
Antimatter) en Jordan Rudess (keyboards; Dream Theater). De muziek is
opgenomen in Moskou (Mosfilm Studio) en Liverpool en gaat van klassiek, naar
jazz, naar rock, maar is vooral een genot om naar te luisteren. Niet de
meest makkelijke, hapklare muziek en dat is maar goed ook, want die is er al
genoeg.
Het idee om een eigen album te maken was niet heel nieuw, eigenlijk voelde
Kolyadin al bij de start van Iamthemorning de behoefte een soloalbum te
maken, maar schoof dat plan terzijde ten gunste van het duo. Wel hield hij
al die tijd een soort muzikaal dagboek bij. Het besef dat al die losse
elementen wel eens tot één geheel zouden kunnen horen kreeg hij een keer ’s
nachts. Daarna was het bladeren en de diverse zaken combineren, maar ook
titels verzinnen, want die had hij nog niet. Al snel werd duidelijk dat het
geen piano-album zou worden. Kolyadin: “When I was still working on a demo
version, at some point I realised that the material did not fit into the
framework of a simple "piano album". I needed other instruments and other
colours. Therefore, after consulting with my sound engineer Vlad Avy, we
decided to write to all those musicians that I like and invite them to
participate in the recording. It so happened that they all agreed, after
listening to the demos! So, the idea of a chamber album has grown
organically into such a large-scale project.”
Ondanks die grote schaal voerde hij het album solo uit in St. Peterburg, in
een klein theater. Onduidelijk is of er nog nieuw solowerk komt. Er is
genoeg materiaal voor nog wel twee of drie albums, maar het moet, zo zegt
Kolyadin ‘wel weer iets heel bijzonders worden’.
Ocean Sounds (oktober 2018) is minstens net zo sterk als Lighthouse. De
cd is vergezeld van een Blu-ray met daarop ook alle tracks in een filmische
setting: je ziet de musici aan het werk en dat werkt erg inspirerend.
Wellicht daarom is de setting een stuk intiemer dan die voor Lighthouse:
Joshua Ryan Franklin (bas), Guillaume Lagravière (cello), Evan Carson
(drums, percussie) en Karl James Pestka (viool). Je merkt dan wel meteen dat
de muziek een eigen kracht heeft die nu goed tot zijn/haar recht komt. De
filmopnames vonden plaats in oktober in Noorwegen op een plaats, drie dagen
rijden van Alesund, ver van de bewoonde wereld. Het lijkt Nightwish wel…
De reden voor de film was het feit dat beiden moeilijk het land uit kunnen.
Het kost ze veel tijd, geld en de nodige formaliteiten en papierwerk. Een
tournee is bijna onmogelijk en toch wilden ze iedereen graag laten zien hoe
ze live spelen.
In augustus 2019 verschijnt ‘The Bell’, de vijfde cd van het duo.
Opgenomen in maart 2019 in opnieuw Mosfilm Studios in Moskou en studio’s in
Londen en Toronto, Canada.
The Bell bestaat uit twee lange stukken die weer in een vijftal delen
onderverdeeld zijn. Het zijn in zekere zin tien verhalen, gebaseerd op
negentiende-eeuwse zang cycli. Semkina: “The Bell is divided into two parts
but each song is a story in its own right, all of them are fuelled by human
cruelty and pain caused by it. Cruelty is the central theme of the album -
together with all the different ways we respond to it and cope with it. This
album is multi-layered and is, in many ways, a journey inwards, taking us
inside of a mind of a person suffering from abuse or neglect or open
hostility of the society or a specific person. Aesthetically, the album is
based on themes taken from Victorian England’s art and culture, but more in
a way of turning our attention to the fact that at its core, humankind isn’t
making much progress in terms of emotional maturity.”
Net als alle andere cd’s is de hoes gemaakt door Constantine Nagishkin naar
een idee van Semkina: “On the cover is a safety coffin bell – it’s a 19th
century idea born from people’s obsessive fear of being buried alive, having
been provoked by a lot of press attention to supposed cases of premature
burials across the country and the fact that Edgar Allan Poe frightened many
readers by vividly describing the premature burial phenomenon in his short
stories. One of the inventions to escape such a terrifying ordeal was a so
called ‘safety coffin’ that existed in many different configurations,
including the one that had a bell attached to the gravestone with a thread
that was attached to it and went all the way underground into the coffin so
that the when the poor soul awoke and on realizing he’s been buried alive,
could ring to let the people outside know what has happened. Although the
idea is a bit morbid I feel there is hope in the artwork too – no matter how
low you are or desperate you think your situation is, you can still call for
help, but more than that you have to call for help if you need it”
Op The Bell vraagt Iamthemorning weer wat meer muzikale ondersteuning dan
Ocean Sounds: Vlad Avy (gitaren), Zoltan Renaldi (bas, contrabas), Svetlana
Shumkova (drums), Evan Carson (drums, percussie), Andres Izmaylov (harp),
Grigory Isipov (marimba), Dmitry Tsepilov (sax), Bya Leontyev (trumpet), Mr.
Konin (bellen, accordion, klappen) en het Snaarensemble St. Peterburg Orkest
‘1703’.
Eind 2019 start een tournee van de Iamthemorning, een grote wens van het
tweetal, omdat ze heel graag live willen overbrengen wat mensen kennen van
de cd’s. Dat zal nog niet meevallen, want luide gitaren horen niet bij de
band, wel: “gentleness, subtlety and fragility, honesty, passion, openness”.
Een van de redenen van het gebrek aan tournees is ‘geld’. Datzelfde geldt
voor het maken van opnames, daarvoor moet veel gereisd worden. Beiden zijn
inmiddels bezig Brits staatsburger te worden. Dat gaat nog niet makkelijk,
maar ze willen het heel graag. Dat heeft te maken met als mens meer vrij
kunnen zijn, maar ook met de culturele afbraak die plaatsvindt in het
Rusland van nu: “As for the governments….Russia is another planet, I
wouldn’t even expect any back up here. We used to have such an amazing
cultural heritage, but now our government does everything to destroy it.
They close schools, they take away buildings from cultural institutions, and
there’s no end to it.”
Het stijgende succes van Iamthemorning helpt in ieder geval een handje mee
om in het land terecht te kunnen. Ondertussen kunnen we blijven genieten van
de prachtige muziek. Grappig is dat ik die vaak in de avond luister, maar
dat is wellicht wel de oogst van de ochtend.