Gerry Anderson (1929-2012), samen met ex-vrouw Sylvia Anderson-Thomas (1927-2016 ) de bedenker van The Thunderbirds, is op drie-en-tachtig jarige leeftijd overleden aan Alzheimer. Een wereld in de toekomst bedenken en dan komen te lijden aan dementie en Alzheimer; het is een grillig lot. Voor de Thunderbirds bleef je thuis, of je mocht opblijven.

Het door de NTS in de jaren zestig uitgezonden programma op de zaterdagavond, om zeven uur en in zwart-wit, maakte heel wat los bij de – vooral – jongens uit die tijd. De geavanceerde poppenserie die zich afspeelde in de toekomst had dan ook wel wat in huis: futuristisch gemodelleerde raketten, een ruimtestation, een onderzeeër en een enorm transportvliegtuig die makkelijk van lading kon wisselen middels een soort containers, pods genoemd, daarbij lanceerplatforms met wegklappende palmbomen, een wegschuivend zwembad, een geheimzinnig eiland, een geheim-agente op het Engelse platteland met pratende theepotten en een mysterieuze en natuurlijk gemene oosterse schurk; the Hood. International Rescue, de organisatie onder leiding van pa Jeff Tracy had als doel mensen te redden in de meest penibele omstandigheden. Zijn vijf zoons stonden hem bij, net als de hoog intelligente ontwerper van de reddingstoestellen, Brains.

De serie werd zo populair dat er al snel allerlei merchandise begon op te duiken, speciale acties bij de VIVO (de kruidenier van toen) en de uitgave van TV2000, het blad met daarin de strip van The Thunderbirds, maar ook vele anderen. Lang was de tekenaar van de dondervogels ene Don Lawrence, die later beroemd zou worden met zijn eigen series Trigië en Storm(!). Elke aflevering (er zouden in totaal 32 gemaakt worden) duurde vijftig minuten en begon met een wat nerveuze aftellende stem: 5-4-3-2-1 – Thunderbirds are Go! Explosies en een spannend muziekje met trommels, blazers en violen, gevolgd door een bijna statig kort vervolg. Visueel werden de diverse hoofdrolspelers met hun Thunderbirds gepresenteerd. Het intro is met één minuut en twee-en-dertig seconden kort te noemen, maar roept al zoveel spanning op dat je meteen in de serie zit.

Barry Gray (1908-1984), de bedenker van dit intro, studeerde aan de Royal Manchester College of Music en kreeg een baan als componist-arrangeur bij Radio Normandy. Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende hij bij de RAF (Royal Air Force) en begeleidde Vera Lynn (die van We’ll meet again etc.) op haar tournees. Daarnaast werkte hij als arrangeur en componist voor Hoagy Carmichael en Eartha Kitt. In 1956 werd Gray Musical Director van A.P. Films, de maatschappij van Gerry Anderson en Arthur Provis. De studio begon met een Western poppenfilm, Four Feather Falls, gemaakt in Supermarionation. De poppen werden bediend met kleine motortjes en de zogenaamde invisible nylon strings (dank Frank). Na een reeks als Supercar, Stingray, Fireball en XL5 ontstonden de Thunderbirds. Voor al deze films en series maakte Gray muziek. Gray werd hierdoor ook de schepper van de 'Thunderbirds March', die nog steeds tijdens allerlei parades gespeeld wordt door marching bands. Hij componeerde echter ook de voor velen onbekende stukken als Desperate Intruder, Perils of Penelope, Sun Probe en Jazz Atlantica. Gray laat horen goed thuis te zijn in de wereld van de klassieke muziek, maar ook die van de jazz en het moderne werk. Zijn werk is soms heel subtiel, soms bijna bigband achtig met veel koper en slagwerk. Je hoort er Debussy in, maar ook Ravel en de Falla en soms zelfs Schönberg en Stockhausen met daarbij een scheutje samba en druppeltje Franse chanson voor de afwisseling.

Na de Thunderbirds werkte Gray nog mee aan Captain Scarlet, Joe 90 en Secret Service, maar die waren allemaal niet zo succesvol. Reden voor de productiemaatschappij en op last van Amerikaanse investeerders (natuurlijk die weer), om Gray bij Space 1999 (1974) min of meer aan de kant te schuiven. Hij maakte nog wel muziek voor de eerste vier delen, maar daarna was het over. Gray trok zich vervolgens terug uit het film én het muziekleven. Hij verhuisde naar Guernsey en trad er incidenteel op als pianist in het Old Government House in St. Peter Port. Hij verraste daar eenieder met zijn eigen composities. Toch werd hij niet vergeten want in 1978 stelde hij een suite samen van zijn composities voor Philharmonic ’78; de suite werd uitgevoerd in de Royal Albert Hall. In 1979 schreef hij een stuk special voor Royal Command Performance; een voorstelling waarbij koningin Elizabeth II aanwezig was. Gray had graag muziek voor andere films en series willen schrijven, maar zat blijkbaar vast aan ‘those puppet people’. Eén keer werd hij gevraagd voor The Deep, maar als snel bleek dat ze hem ‘verward’ hadden met die andere componist, ene John Barry…

Gray’s muziek is inmiddels op enkele cd’s uitgebracht: Stand by for Action laat de hoogtepunten horen uit al zijn werk van Four Feathers Falls tot en met Space 1999. Meer Thunderbirds gericht is The Original Television Soundtrack, the Best of the Thunderbirds, met als bijzonderheid Sylvia Anderson, die op drie nummers meezingt. Beide cd’s bieden een mooi overzicht en laten goed de veelzijdigheid van Gray horen. Zelfs zonder de beelden is het prachtige muziek, maar ja, dan komt weer dat bekende thema terug of zit ergens in verweven en dan…. Stand by for action!