Augustus Pablo liet horen dat een klein, ‘kinderinstrument’ als de melodica fantastisch kon klinken. Hij koos het als zijn hoofdinstrument en maakte er betoverende muziek mee.

Augustus Pablo had een visie, met zijn composities creëerde hij een heel nieuwe, wat relaxte stijl van muziek maken. De nieuwe stroming werd ‘Rockers’ genoemd.

Pablo was een natuurtalent en speelde tal van instrumenten. Hij maakte tientallen albums, werkte met Jamaica’s topmusici en topproducers, maar was er zelf ook een.

Lees het verhaal van Augustus Pablo, de eenvoudige muzikant zonder wie de geschiedenis van de Reggae heel anders was gelopen.

Wij kennen Horace Michael Swaby (1953-1999/melodica, gitaar, orgel, piano, clavinet, xylofoon, producer) beter als Augustus Pablo. Swaby is geboren in St. Andrew, Jamaica. De meeste kinderen houden van muziek, zo ook Swaby. ’s Avonds, liggend in bed, hoorde hij in de verte het geluid van de Sound Systems. Sound Systems zijn geluidsinstallaties met flink volume die buiten staan en waar een DJ of MC of ‘engineer’ muziek laat horen. Vaak eigen bewerkingen van bestaande singles om zo op te vallen en publiek te lokken. Muziek verleidde ook Swaby als de zang van de sirenes bij Odysseus.

Op de middelbare school had Swaby in de schoolkapel een orgel ontdekt. Vaak ging hij niet naar de les, maar wel naar het orgel om daar te oefenen. Liefst in de stijl van een van zijn muziekhelden: Jackie Mittoo, de orgelspeler uit Studio One. Dat oefenen deed hij samen met vriend Tyrone Downie. Downie zou later spelen in The Wailers, de groep met Bob Marley. Een andere vriend is Clive Chin, zoon van Vincent ‘Randy’ Chin, eigenaar van Randy’s Studio.
Dat spelen bleef niet onopgemerkt, Swaby kreeg dan ook regelmatig straf, niet alleen vanwege het verzuimen van de lessen, maar ook vanwege het feit dát hij muziek maakte. Muziek, zeker Reggae, werd door de strenge jongensschool gezien als vloeken in de kerk.
Ondanks het feit dat vader en moeder zich zorgen maakte over hun zoons aanpak kochten ze toch een tweedehands piano voor hem. Die goedkeuring betekende voor Swaby zoiets als de sluizen openzetten. Nog vaker ging hij niet naar school, maar bezocht hij platenzaken in de stad en begon zelfs samen met zijn broer zijn eigen Sound System, ‘Rockers’ genaamd.
In deze periode had Swaby een vriendin. Op enig moment zag hij haar toen zij net van muziekles kwam. Ze had een melodica bij zich.

Intermezzo: Een melodica is een toetsinstrument dat gerekend wordt tot de aerofonen. Het is een van de weinige polyfone blaasinstrumenten. In de volksmond wordt het instrument ook wel ‘pianofluit’ genoemd. Het geluid wordt geproduceerd door op een mondstuk te blazen en tegelijkertijd een of meer toetsen in te drukken. Een afgesloten ruimte komt dan onder druk te staan. Door het indrukken van een toets wordt de ruimte geopend en ontsnapt de lucht via een tongetje. Dit tongetje gaat trillen en geeft een toon. (aldus Wikipedia)
Ooit was de melodica een instrument voor kinderen, maar het is ook te horen op albums van onder anderen Supertramp en New Order.

Terug naar de ontmoeting. Swaby vroeg of hij het instrument eens mocht proberen, maar zijn vriendin zei dat ze er toch niets mee deed en hij het ding wel mocht hebben. Het bijzondere instrument beviel hem en hij bleef erop spelen. Bovendien is een melodica makkelijk mee te nemen. Zo liep hij op een dag met het instrument in zijn hand de Aquarius Record Shop binnen. De eigenaar, Herman Chin-Loy, vroeg of hij dat ding kon bespelen. “Natuurlijk!” Daarop nam Chin-Loy, die tevens platenproducer was, Swaby mee naar Randy’s Studio en nam met hem twee nummers op: ‘Iggy Iggy’ en ‘East Of The River Nile’. Die laatste naam zou in de toekomst vaker gaan opduiken. Op het tweede nummer speelde Swaby mineur-akkoorden. Dat klonk wat ‘oosters’ en het klonk prachtig, anders, beetje mysterieus. Swaby zou dit vaker gaan doen. Deze stijl van spelen raakte door hem bekend als “Far East Style”.

Chin-Loy bracht in 1971 ‘Iggy Iggy’ op single uit. Op de B-kant staat ‘Aquarius 2’ van The Aquarians. Die laatste is een niet vaste groep studiomusici. Op dat nummer is vooral veel trombone te horen. De muziek van ‘Iggy Iggy’ klinkt na een tongbrekende klankenwaterval als relaxte filmmuziek. Maar dan wel een Franse film die speelt op Jamaica. De melodica heeft namelijk dat ietwat melancholieke geluid dat wel wat lijkt op dat van een trekharmonica. Het instrument dat je vaak hoort bij Franse chansons en cafémuziek.
Het meest opmerkelijk van de single is echter het feit dat meteen duidelijk wordt dat Swaby een flink muzikaal talent heeft.

Chin-Loy was behalve platenverkoper dus ook platenproducer. De combinatie komt op Jamaica veel voor. Veel platenzaken hadden in een aanliggende ruimte een opnamestudio. Klein, primitief, maar het werkte. Van platen werden vaak maar enkele exemplaren geperst. Het label met de hand geschreven. Platen werden ‘getest’ op de Sound systems. Als het publiek positief reageerde werden er meer platen geperst, want dan verkochten ze.
Chin-Loy maakte met tal van musici platen. Een daarvan was werk van organist Glen Adams. Die werd bekend als lid van The Upsetters, de groep rondom Lee Perry. Chin-Loy had Adams’ singles gemaakt onder de naam Augustus Pablo, maar tot weinig succes. Ook Lloyd Charmers was zo al door het leven gegaan. Op een of andere manier kwam de naam opnieuw boven bij het horen van de muziek van Swaby. Reden om diens naam te veranderen in Augustus Pablo. Vanaf dat moment bleef Swaby die naam gebruiken. En ik hier daarom ook.

Terug naar Randy’s Studio. Eigenaar daarvan is inmiddels Clive Chin, de oude schoolvriend van Pablo. Chin is bezig met een opname, maar die loopt nog niet. De nieuwe opname is gebaseerd op de song ‘East of Java’ van Curtis Mayfield, maar dan op een Reggae-ritme en met nieuwe teksten. De muziek is goed, maar de tekst pas niet bij het ritme. Pablo hoort de muziek en vraagt of hij die mag gebruiken om op te oefenen. Chin maakt een kopie-tape en Pablo gaat naar huis. Later keert Pablo terug en zegt dat hij muziek heeft bij de track. Met Chin neemt hij twee versies op. Toch ontbreekt er nog wat. Op dat moment zijn in de bioscopen op Jamaica de zogenaamde ‘spaghettiwesterns’  populair. Dat leidde tot het intro: “From the east of the Rio Cobre to the west of the Rio Cobre, here’s the hottest…” de tekst even in echo en delay (vertraging) en dan heb je een prima intro. Zo ontstaat ‘Java’ (1971). Na de aankondiging hoor je Pablo’s melodica en de hemelse tekst “Java”.  Fraaie gitaarsolo ook van Earl Chinna Smith. ‘Java’ blijkt populair en wordt in menig jukebox opgenomen. Het wordt zelfs gekozen als het beste, instrumentale werk van 1972. Met ‘Java’ is, volgens Chin, een nieuw geluid op Jamaica geboren.

Miss Pat hoort de single ook. Miss Pat is Randy Chin’s vrouw en Clive Chin’s stiefmoeder. Zij is de baas in de platenwinkel en doet in haar eentje de distributie van alle platen uit Randy’s Studio. Ze is helemaal weg van het geluid en regelt dat Pablo een heel album kan opnemen. Clive: ‘What sprung us to do the album was for the fact that Pablo had a lot of materials, there was a lot of energy in him and I brought it to his attention.” (citaat boekje bij cd ‘This is Augustus Pablo).
Om het album te maken werd gekozen uit de beste musici en zorgden Chin en Pablo voor de beste arrangementen. Zo hoor je op het album een hele reeks musici die later onder eigen naam bekend zouden worden, mensen waaronder Carlton ‘Carly’ Barrett (drums), Aston ‘Family Man’ Barrett (basgitaar), Earl ‘Chinna’ Smith (gitaar), Tyrone ‘Organ D.’ Downie (orgel) en Ansel Collins (keyboards). Veel van die musici, waaronder Chin en Pablo zijn dan nog geen twintig jaar. Maar ze hebben allemaal een drive, een visie: ‘These guys were all there and we develop a sound that would launch a whole different feel of music.” Daarbij gaan zeker ook ‘credits’ uit naar technicus en geluidsmixer Errol ‘ET’ Thompson. Een man die met weinig hulpmiddelen geweldige sounds kon opnemen en zorgde voor een grensverleggend albumgeluid.
Dit kon allemaal, want er werd niet gelet op tijd en geld. Omdat het allemaal vrienden waren, vrienden met een missie dus, werd er hard gewerkt en de tijd genomen er iets van te maken, te experimenteren met geluiden, klanken, mixen, overdubs. Er was geen druk van een platenmaatschappij, er moest niets af. “We wanted a Pablo album and not just riddim tracks for him to blow over. We built that album from scratch.”
Waar in Jamaica vaak nummers aan de lopende band en bijna live in de studio gemaakt werden, nam het gezelschap zelfs een paar maanden voor het maken van een album. Zondagen waren ideaal, want dan was iedereen vrij.

‘This is Augustus Pablo’ werd uitgebracht in 1974. Het telt album twaalf tracks die allemaal gecomponeerd zijn door Pablo/Swaby. Tien zijn er in samenwerking met C. Chin. Pablo speelt op het album naast melodica, piano, clavinet en orgel. Niet heel vreemd is dat als producers zowel Clive als Pat Chin genoemd worden. Opvallende afwezige op het album is de single ‘Java’. Maar Pat wist dat die single nog steeds goed liep en vond het beter als het twee separate items zouden worden. Op de cd-versies vanaf 2011 is ‘Java’ als bonus opgenomen, samen met ‘Guilding Red’ en “Marabi’.
‘This is Augustus Pablo’ is helemaal instrumentaal. Puur gespeeld met nauwelijks Dub-achtige effecten. 

Intermezzo: Dub is een vorm van muziek, ontstaan uit Ska en Reggae in Jamaica. De oorsprong ligt omstreeks 1967 en is in eerste instantie een zoektocht naar meer exclusiviteit in klanken van de vele Sound Systems. Dubmuziek wordt gekenmerkt door zijn hypnotiserende baslijnen, diepe drums, echo's, reverbs en andere geluidseffecten. De muziek is meestal instrumentaal, waarbij vocalen grotendeels worden weggelaten of op een minimale manier worden gebruikt. Dubmuziek legt de nadruk op de ritmesectie en de geluidstechnieken die worden gebruikt om de muziek te manipuleren en te transformeren. De techniek wordt ook gebruikt als manier om al opgenomen ritmes opnieuw te gebruiken.

‘This is Augustus Pablo’ is een prachtig, sfeervol en afwisselend album dat geen seconde verveelt. De melodica als ‘hoofdinstrument’ heeft zeker iets. Het instrument heeft een wat zachte, aangename klank. Die, gecombineerd op een diepe bas en drums, heeft bijna een meditatieve uitwerking.
Het album wordt gezien als een van de meest innovatieve en creatieve albums uit deze tijd. Sommigen noemen het ook wel “the best Rockers album so far created.” ‘Rockers’ wordt deze nieuwe stijl genoemd, Rockers naar het Sound System van de broers Swaby en ook de naam van het latere platenlabel van Pablo. Pablo’s eerste album is zo innovatief dat hiermee een nieuwe stroming binnen de Reggae ontstaat: Rockers. De stroming staat voor een vorm van Reggae die wat relaxter is in tempo, maar wel verankerd is in een stevig, diep basgeluid.

Door het succes van ‘This is Augustus Pablo’ kon Augustus Pablo overal aan de slag, als muzikant, componist, arrangeur en producer. Met al dat werk verdiende hij voldoende om zijn eigen singels en albums te kunnen maken en produceerde onder anderen muziek van Hugh Mundell, Big Youth en Junior Delgado. Zijn werk bracht hem ook in de studio van Osbourne Ruddock, beter bekend als King Tubby (1941-1989/sound engineer, producer). Tubby experimenteerde volop met geluiden en stond aan de basis van remixen en Dub. Mikey Dread zei ooit over hem: "King Tubby truly understood sound in a scientific sense. He knew how the circuits worked and what the electrons did. That's why he could do what he did". Tubby speelde dan wel geen instrument, de mixing console was zijn instrument, die bespeelde hij en hoe! Door zijn werk is Tubby bekend als een van Jamaica’s topproducers en de ‘uitvinder’ van Dub.

Dat Pablo bij Tubby kwam had een enorme impact. Het waren gelijkgestemde zielen met gevoel voor harmonie en ritme. Hun samenwerking leidde tot het album: ‘King Tubby Meets Rockers Uptown’ (1976). De gelijknamige single werd een jaar eerder (1975) uitgebracht en veroorzaakte grote sensatie. Die single was de Dub-versie van de hit van Jacob Miller: ‘Baby I Love You So’ (1974). We horen heel diepe bassen, blazers, piano, drums, echo’s, percussiedingetjes, in de verte een gitaar, maar geen melodica. Wel orgel, piano en clavinet. Daarnaast is Pablo hier vooral aanwezig als componist en producer. Tubby als technicus, samen met Erroll Thompson. Het baswerk is van Robbie Shakespeare en Aston ‘Family Man’ Barrett, drums van broer Carlton ‘Carlie’ Barrett, gitaar Earl ‘Chinna’ Smith. De blazersgroep bestaat uit: Richard ‘Dirty Harry’ Hall (tenorsax), Bobby Ellis (trompet) en Vincent ‘Don D.  Junior’ Gordon (trombone).
Visie, geloof in King Haile Selassi (Pablo was inmiddels overtuigd Rastafari) en een geweldige bezetting leidde tot een album dat gezien wordt als van de 50 beste reggae-albums ooit opgenomen. Mojo Magazine schreef: “It is one of the cornerstones of contemporary music. Listen to it with the volume cranked, with plenty of watts in your amp and big speakers to handle the bass. Some music may lose it’s charm at high volume, ‘King Tubby Meets rockers Uptown’ just seems even more monumental.” Waarvan akte. Helemaal eens met die beschrijving. Die bassen!

Het volgende succes is: ‘East Of The River Nile’ (1978). Dit exotisch klinkend album is er een vol melodica-partijen. Het laat Pablo’s vaardigheden op het kleine instrument goed horen en het is sinds het eerste album zijn tweede zelf geproducete. Natuurlijk is het in relaxte Rocker-stijl met Dub-elementen. Het album klinkt als een klok. Dat is niet vreemd, want behalve Pablo werken zowel King Tubby als Lee Perry (een track) mee aan de mixing console. Technici hier zijn naast de inmiddels bekende Errol Thompson ook Lee Perry en Prince Jammy. Augustus Pablo speelt op dit album alle keyboards waaronder ook een string-ensemble (een synthesizer waarmee je vioolpartijen kunt nabootsen). In de studio zijn aanwezig de musici waarmee Pablo eerder werkte, aangevuld met anderen en The Upsetters, Lee Perry’s band.
‘East Of The River Nile’ is een tijdloos, prachtig album. Beetje meditatief zelfs. De waardering van het grote publiek kwam pas in 2002 (!). Bij de re-release op cd ter gelegenheid van de 25e verjaardag kwam het album tot een dertiende plek in de Billboard Reggae Chart. Beter laat dan nooit zullen we maar zeggen.

Het derde succesvolle album in de rij is: ‘Original Rockers’ (1979). Reggae-kenners vinden het een essentieel album, zo’n album dat in geen enkele, serieuze Reggae-collectie mag ontbreken. ‘Original Rockers’ is geen nieuw album, het is eigenlijk een verzamelalbum bestaande uit singles, opgenomen tussen 1972 en 1975. Alle singles zijn geschreven, geproduceerd en gespeeld door Pablo met zijn vrienden van de hierboven genoemde albums. Op dit album hoor je goed de invloeden van Mittoo, maar net zo goed Pablo’s muzikale visie en aanpak. In die zin passen alle losse elementen ‘gewoon’ bij elkaar alsof het zo hoort. Pablo stelde het album niet zelf samen, dat deed Dave Hendley. Nee, dat is geen muzikant, maar een fotograaf en journalist. Maar wel iemand met kennis van zaken. Op ‘Brace A Boy’ horen we een jonge Dillinger. Dit album is namelijk niet helemaal instrumentaal. Natuurlijk horen we de melodica volop, net zoals enkele Dubs.

Augustus Pablo zou nog heel wat meer albums maken, onder eigen naam, met anderen, als producer. De man had een druk leven, maar geen leven dat gericht was op geld of beroemd worden. Hij ging zelden op tournee en trok zich regelmatig terug op het platte land. Daar had hij aandacht voor zijn vrouw Karen, zoon Addiss en dochter Isis. Maar na enige tijd trok de muziek hem toch weer naar de stad en was het tijd voor “the works”, zoals hij zijn muziek noemde.

Een goed overzicht van Pablo’s werk verscheen in 2008: ‘The Mystic World Of Augustus Pablo – The Rockers Story. In de 4cd box zit een boekje met interessante teksten en een aantal foto’s. Op de dvd staat een aantal concerten, waaronder een akoestisch. De dvd sluit af met een interview uit 1979, maar dat is - in ieder geval door mij - nauwelijks te volgen. Het ziet er wel allemaal heel relaxt uit. Op de cd’s de hoogtepunten uit Pablo’s hele œvre. Het is een uitstekende verzameling en daarmee een goede, inmiddels wel wat dure – start als je het werk van Augustus Pablo zou willen leren kennen.

De periode in de jaren zeventig worden gezien als Pablo’s ‘gouden jaren’. De jaren met nieuwe, innovatieve muziek, nieuwe klanken en zelfs een nieuwe stijl. Niet dat de latere albums slecht zijn, maar de beste komen toch wel uit deze periode.

Wat niemand wist is dat Pablo leed aan een chronische zenuwaandoening. Hij had het er nooit over, maar het werd hem wel fataal. In 2002 overleed hij. Hij hield van zijn familie, vrienden, maar vooral van muziek, zijn "works".