2 december 1994
officiële release - 63
1994 / 2017 cd-versie
disc 1 - Act One
1. "This Is Phaze III"
2. Put A Motor In Yourself
3. "Oh-Umm"
4. They Made Me Eat It
5. Reagan At Bitburg
6. "A Very Nice Body"
7. Navanax
8. "How The Pigs' Music Works"
9. Xmas Values
10. "Dark Water!"
11. Amnerika
12. "Have You Heard Their Band?"
13. Religious Superstition
14. "Saliva Can Only Take So Much"
15. Buffalo Voice
16. "Someplace Else Right Now"
17. Get A Life
18. "A Kayak (On Snow)"
19. N-Lite
19. I Negative Light
19. II Venice Submerged
19. III The New World Order
19. IV The Lifestyle You Deserve
19. V Creationism
19. VI He Is Risen
disc 2 - Act Two
1. "I Wish Motorhead Would Come Back"
2. Secular Humanism
3. "Attack! Attack! Attack!"
4. I Was In A Drum
5. "A Different Octave"
6. "This Ain't CNN"
7. "The Pigs' Music"
8. A Pig With Wings
9. "This Is All Wrong"
10. Hot & Putrid
11. "Flowing Inside-Out"
12. "I Had A Dream About That"
13. Gross Man
14. "A Tunnel Into Muck"
15. Why Not?
16. "Put A Little Motor In 'Em"
17. "You're Just Insultin' Me, Aren't You!"
18. "Cold Light Generation"
19. Dio Fa
20. "That Would Be The End Of That"
21. Beat The Reaper
22. Waffenspiel
------------------------------------------------------------
1967 voices:
Spider Barbour
All-Night John (Kilgore)
Frank Zappa
Euclid James "Motorhead" Sherwood [a.k.a. Larry
Fanoga]
Roy Estrada
Louis "The Turkey" Cuneo
Monica
Gilly Townley
Unknown Girl #1 (Beckie)
Unknown Girl #2 (Maxine)
1991 voices:
Moon Unit Zappa
Michael Rappaport
Ali N. Askin
Catherine Milliken
Walt Fowler
Todd Yvega
Michael Svoboda
Michael Gross
William Forman
Uwe Dierksen
Stefan Dohr
Daryl Smith
Franck Ollu
Hermann Kretzschmar
Dweezil Zappa
Members of the Ensemble Modern:
Dietmar Wiesner: Piccolo, Flute,
Alto Flute, Bass Flute
Catherine Milliken: Oboe, English
Horn, Baritone Oboe, Didjeridoo
Roland Diry: Clarinet
Wolfgang Stryi: Tenor Sax, Bass
Clarinet, Contrabass Clarinet
Veit Scholz: Bassoon, Contrabassoon
William Forman: Trumpet, Flügelhorn
Michael Gross: Trumpet, Flügelhorn
Franck Ollu: French Horn
Stefan Dohr: French Horn
Uwe Dierksen: Trombone, Pygmy
Trombone
Michael Svoboda: Bass Trombone, Alp
Horn, Didjeridoo, Conch
Daryl Smith: Tuba
Peter Rundel: Violin 1
Mathias Tacke: Violin 2
Hilary Sturt: Viola
Friedemann Dähn: Cello
Thomas Fichter: Contrabass, Electric
Bass
Detlef Tewes: Mandolin
Jürgen Ruck: Guitar, Banjo
Ueli Wiget: Harp
Hermann Kretzschmar: Piano, Celeste
Rumi Ogawa-Helferich: Cymbalom,
Percussion
Rainer Römer: Musical Saw,
Percussion
Andreas Böttger: Marimba, Percussion
And maybe also:
Kaigal-ool Khovalyg: throat-singing
Artis The Spoonman: spoons
------------------------------------------------------------
Zappa: "In 1967, we spent about four
months recording various projects […]. One day I
decided to stuff a pair of U-87's in the piano,
cover it with a heavy drape, put a sand bag on the
sustain pedal and invite anybody in the vicinity to
stick their head inside and ramble incoherently
about the various topics I would suggest to them via
the studio talk-back system.
This set-up remained in place for several days.
During that time, many hours of recordings were
made, most of it useless.
Some of this dialog - after extensive editing -
found its way into the "Lumpy Gravy" album. The rest
of it sat in my tape vault for decades, waiting for
the glorious day when audio science would develop
tools which might allow for its resurrection.
In "Civilization Phaze III" we get a few more clues
about the lives of the piano-dwellers and note that
the external evils have only gotten worse since we
first met them. The bulk of the musical material
comes from Synclavier sequences (all music in act
one). In the second act, the music is a combination
of Synclavier (70%) and live performance (30%),
along with a new generation of piano people.
The new residents […] were recorded in a Bösendorfer
Imperial at UMRK during the summer of 1991."
------------------------------------------------------------
Civiliaztion Phaze III is de eerste posthume
release en het eerste studio-album sinds jazz from
Hell. Het is het laatste album waaraan Zappa -
eigenlijk tot aan zijn overlijden - gewerkt heeft.
------------------------------------------------------------
Tot 2017 was Civilization Phaze III alleen als
(dure) mail-order te koop via Barking Pumpkin of
sommige Zappa-gespecialiseerde verkooppunten. In 2017
bracht Universal de set uit, net als alle andere
familie-uitingen.
------------------------------------------------------------
In 1995 kreeg de Zappa-familie een Grammy Award
voor Civilization Phaze III in de categorie: 'Best
Recording Package' |
QUOD ERAT
DEMONSTRANDUM: Essay over Egyptische beschaving, de
toekomst van hedendaagse klassieke muziek, de rol van
Frank Zappa daarin en dit alles gerelateerd aan:
CIVILIZATION PHAZE III
Net voor X-Mas (Values) 1994 kreeg ik van mijn lokale
cd-dealer Civilization Phaze III in handen gedrukt. Wat er
met één zo'n digipack allemaal op je afkomt. Ik heb het in
dit 'essay' gepoogd te beschrijven, maar er is, zoals
vaker, eigenlijk veel meer.
In een decor van Scarabee-fighters die een Ararat-achtige
Piano-Tempelberg aanvallen brengt Frank Zappa ons een zeer
bijzondere derde fase van (zijn) beschaving. CPIII is
Zappa's somber klinkende zwanenzang, testament, zijn
laatste nieuwe werk voor zijn overlijden. Een voor hem
persoonlijk erg belangrijk werk, omdat hij er circa acht
jaar aan gewerkt heeft en het vermoedelijk heeft afgewerkt
omdat hij wist dat er niet zoveel tijd meer voor zou zijn.
Dat hij tot het laatst kritisch bleef bleek uit het feit
dat hij de al bij Zappa Records in Engeland aanwezige
moedertapes weer terug heeft laten vliegen om tracks bij
te kunnen werken. De uiteindelijke versie verschilt nogal
van de eerste versie, maar hoe dan ook, de twee cd's en de
waarlijk prachtige verpakking mogen er zijn.
Meest in het oog springend is de Egyptische uitstraling
die CPIII heeft, met daarin de Mestkever, de Scarabee, die
in het Oude Egypte als god vereerd werd en (dus) vaak in
de vorm van amuletten (geluksbrenger) terugkwam. Op CPIII
komt die kever voor als een futuristische aanvalsmachine
die niet zo misstaan in Batman III of soortgelijke films.
Interessant is het feit dat de Egyptische geschiedenis
drie(!) beschavingen besloeg: het oude-, midden- en nieuwe
rijk. In het nieuwe rijk werden veel nieuwe gebieden
veroverd; vandaar misschien de aanvalsscarabee. Nog meer
spannends: Farao betekent in feite 'Koninklijk Huis' en
daarmee komen we in het interieur van de Piano; een
'huis', met graf(!), waarin voornamelijk menselijke wezens
leven die los (b)lijken te staan van de 'beschaving'
buiten de piano. De beschaving binnen krijgt door een heel
eigen filosofie iets bovennatuurlijks; een feit dat nog
eens benadrukt wordt door de aanwezigheid van Jezus, die
af en toe naar de afbrokkelende beschaving van Pigs en
P(h)onies buiten kijkt, maar op zo'n manier dat je gaat
denken dat De Piano een soort Ark van Noach wordt, die
rustend op een berg (Ararat?) letterlijk de rottende
beschaving ontstijgt...
In de doorgaans wat realistischer wereld van Frank Zappa
is CPIII min of meer het vervolg op - direct - Lumpy Gravy
en - wat minder direct - op Money, een album-paar dat
gekoppeld wordt door de kreten op de hoezen: Is This Phase
One (Two) Of ... enz. CPIII zou oorspronkelijk ook Lumpy
Gravy Phase III gaan heten. Er zijn al diverse recensies
gesignaleerd die CPIII direct verbinden met, of zelfs als
opvolger van Uncle Meat bestempelen. Dat is, geredeneerd
via een kleine omweg, niet zo vreemd. CPIII heeft een zeer
directe band met The Yellow Shark: het live-outro van de
Yellow Shark, toen nog onder de naam 'Martin', is bij
CPIII het intro onder de naam ‘Put A Motor In Yourself’.
Daarbij speelt het Ensemble Modern op beide cd’s en duiken
'reststukken' als Amnerika nu weer op. The Yellow Shark
had op zijn beurt weer een zeer duidelijke link met Uncle
Meat, door enkele Uncle Meat-stukken, kortom... Meest
duidelijke link is natuurlijk met Lumpy Gravy, al was het
alleen maar vanwege de dialogen, die voor een groot deel
terug te vinden zijn op CPIII. Het hoe en waarom is te
lezen in het ingeniette boekje.
Ondanks alle moeite van FZ om alles aan elkaar te
koppelen, vind ik de sixties-dialogen toch van een heel
ander soort; weirder? wellicht. De nineties-dialogen zijn
zowel internationaler als 'zweveriger'. Allemaal wel
feiten die tegenstrijdig genoeg de vreemde beschaving in
de piano buiten de realiteit plaatsen.
Natuurlijk gaat het eigenlijk om de muziek, die ik in dit
geval héél bijzonder vind. Meer nog dan welke andere
Zappa-cd ook is CPIII 'het organiseren van geluid' en in
die zin denk ik zelfs dat Zappa met zijn combinatie van
Synclavier, Ensemble Modern, etnische muziekstijlen,
stem-collage's, natuurgeluiden een nieuw muziekgebied
betreden heeft. Hierbij moet ik wat toelichten betreffende
mijn muzikale visie op de hedendaagse, de zogenaamde
'moderne' klassieke muziek. Ik vind namelijk dat de
moderne klassieke muziek, die in principe een
voorhoedefunctie zou moeten hebben, de avant-garde,
langzamerhand door de tijd ingehaald begint te worden en
daardoor haar voorhoede functie verliest. Kijk je
bijvoorbeeld naar de stukken die uitgevoerd worden in
sommige ‘nieuwe series’, dan zijn dat vaak muziekwerken
die dateren van het begin van de vorige eeuw!. Luister je
naar de meer recentere stukken dan valt op dat er nog
steeds gebruikt gemaakt wordt van 'oude' instrumenten als
violen, piano, blaasinstrumenten, enz. Als er al eens
iemand wat 'elektronisch' doet is dat vaak met een
spoelenrecorder, die in de jaren '90 minstens
prehistorisch aandoet en waar ik bij het zien ervan al
vaak de slappe lach krijg. Waar zijn bij de hedendaagse
componisten de computers, synthesizers, samplers,
midi-systemen, cd-roms, enz? Ja, John Adams doet er wel
wat mee, maar de mogelijkheden van de diverse systemen
blijven doorgaans zeer beperkt tot verkapte pianopartijen
en incidentele geluidseffecten. Niet dat ik de muziek
slecht vind, ik geniet van deze muziek, maar ik ben wel
bezorgd over de voortsnellende technologische revolutie en
het achterblijven van een adequate reactie daarop door de
hedendaagse componisten. Varèse's zin 'The Present Day
Composer Refuses To Die' krijgt in deze context een wat
mottenballige smaak, en de hedendaagse muziek een steeds
anachronistischer-karakter.
Goed en dan komt nu Frank Zappa met zijn CPIII en
eigenlijk is dit voor mij wellicht het punt waar zich -
voorzichtig - een begin vormt van waar de hedendaagse
muziek wél naar toe had/zou kunnen gaan en wel om een
aantal redenen:
· omdat Zappa op CPIII veelvuldig, bijna voornamelijk,
gebruik maakt van de modernste elektronische hulpmiddelen
als Synclavier en computers, maar de klassieke
instrumenten ook niet schuwt. Zijn muziek nieuw klinkt,
niet de bekende klankkleur heeft van het symfonie-orkest,
maar er wel genoeg geluids-raakvlakken mee heeft om de
luisteraar er niet te zeer van te vervreemden.
· omdat Zappa binnen zijn klassieke muziek gebruik maakt
van etnologische geluidsbronnen, o.a. muzikanten uit Tuva,
iets wat door sommige componisten, waaronder John Adams en
de Chinees Tan Dun (die authentieke Chinese muziek
combineert met moderne Westerse), gezien wordt als een
toekomstperspectief voor hedendaagse klassieke muziek...
· omdat Zappa zich de laatste jaren voornamelijk
ontwikkeld heeft in de klassieke richting en daar ook
erkenning gevonden heeft, voldoende om zijn stem te laten
horen.
· omdat Zappa's muziek niet alleen auditief, maar ook
visueel iets te bieden heeft (film for your ears), zodat
bij een eventuele voorstelling het publiek niet hoeft te
kijken naar een functionerende computer op het podium met
de daarbij behorende operateur en vooral...
· omdat CPIII een zeer onderhoudende en boeiende
luister-ervaring is, die in ieder geval mij, niet gauw
loslaat.
Of het in onze realiteit ook zo zal uitpakken weet ik
niet. Feit is dat er steeds meer fusion-achtige moderne
klassieke composities gespeeld worden, maar dat is
eigenlijk ook niets nieuws, dat werd in de jaren '40 en
'50 ook al gedaan: McPhee, Boulez, Cage, Messiaen en later
bij de minimalen door bijvoorbeeld Steve Reich. Ander feit
is dat er steeds meer extremere soorten moderne muziek
opdoken, bijvoorbeeld die van de eerder genoemde Chinees
Tan Dun, maar ook van GOS-componistes Ustvolskaya en
Gubaidulina, met respectievelijk compromisloze en
verstilde muziekstijlen. Begin deze eeuw lijkt het publiek
zich weer wat meer van de ‘moeilijke’ muziek af te keren;
te ingewikkeld, maar ook te weinig muzikale bagage om deze
muziek te kunnen appreciëren.
Terug echter naar de vaak wat mistroostig klinkende CPIII;
er komen enkele aanwijzingen voor de dood op voor, zoals
het eerder genoemde graf en ook al niet echt vrolijk zijn
een hevige regen en onweer in Beat the Reaper. Dat
betekent ‘ versla de dood’, die in de laatste track in
zijn auto komt aanrijden om de dansers te 'halen'!). In ‘
Waffenspiel’ wordt gif (?) door een sproeivliegtuig over
ons heen gespoten, of is het juist Zappa’s zegen? Al het
goede komt van boven, zo houden de katholieken ons immers
voor….
Hoe dan ook, Civilization Phaze III is onmiskenbaar Zappa.
Het is zijn laatste soloproject, waar Zappa lang en
intensief aan gewerkt heeft en waarschijnlijk was blijven
werken als hij langer had mogen leven. Dat het open,
eigenlijk heel eerlijke muziek is blijkt uit het bijna
romantisch klinkende Amnerika. Verder is Civilization
Phaze III eigenlijk de neerslag van het feit dat alles wat
geluid is, of voortbrengt, in een compositie verwerkt kan
worden en in die zin het werk van de meest geslaagde
Varèse-leerling. Varèse immers had, net als Zappa, als
belangrijkste drijfveer 'een nieuwe organisatie van
geluid'. Voor wat Civilization Phaze III betreft kan ik
volstaan met: "Quot erat demonstrandum" (hetgeen bewezen
moest worden).
Civilization Phaze III is een prachtig werkstuk geword én,
een afscheid in stijl, dat enerzijds het werk van Zappa
letterlijk verheldert en anderzijds tal van nieuwe vragen
oproept. We zullen Zappa's werk wel nooit helemaal
begrijpen en misschien is dat maar goed ook, immers, zo
houdt hij ons (indirect) voor:
"Onzekerheid geeft kracht;
begrip van de muziek veroorzaakt saaiheid
en dat zou dan het einde van de muziek betekenen."
(John, pag 27, booklet)
|
